Listopad

• 1.11 – w roku 1959 konsekrowany został kościół p.w. św. Michała Archanioła w Suchej Górze. Świątynia zaprojektowana przez architekta Jacka Olpińskiego w stylu funkcjonalizmu, budowana była przez osiem lat, w trudnym dla Kościoła katolickiego w Polsce, okresie.
• 2.11 – w roku 1845, budowana od czterech lat, pierwsza na Górnym Śląsku linia kolejowa z Wrocławia została doprowadzona do Gliwic. Rozważano wówczas możliwość skierowania jej do Bytomia, ale bytomska rada miejska pod naciskiem, obawiających się o swoje zyski wekturantów (przewoźników konnych), nie wyraziła na to zgody. Kolej dotarła do miasta po kilkunastu latach, ale Bytom zdążył już stracić pozycję głównego ośrodka okręgu przemysłowego.
• 3.11 – w roku 1894 w Poznaniu została założona organizacja Deutscher Ostmarkenverein (Niemiecki Związek Marchii Wschodniej), znany pod potoczną nazwą Hakata. Według statutu jej celem było: „umacnianie (...) niemczyzny na kresach wschodnich zamieszkanych przez ludność polską (...)”. Działała głównie poprzez wykłady, wydawnictwa i prasę. W ciągu kilku lat koła terenowe Hakaty powstały w miastach górnośląskich, także w Bytomiu.
• 4.11 – w roku 1705 ks. Marcin Gdesz, z zakonu premonstratensów z Wrocławia rozpoczął swą wieloletnią posługę w parafialnym kościele Mariackim w Bytomiu. Najpierw pracował jako wikary, a w latach 1712 - 1731 w charakterze prepozyta i proboszcza.
• 5.11 – w roku 1935 zmarł niespodziewanie w Atenach w wieku zaledwie 47 lat bytomski rzeźbiarz Thomas Myrtek. Obecnie uznaje się go za jednego z najzdolniejszych górnośląskich artystów pierwszej połowy XX wieku. W Bytomiu jego rzeźby („Uczeń” i „Uczennica”) zachowały się na fasadzie gmachu Zespołu Szkół Ekonomicznych przy obecnej ul. Webera.
• 6.11 – w roku 1883 Wyższy Urząd Górniczy we Wrocławiu zatwierdził konsolidację czterech pól górniczych w jedną kopalnię o nazwie „Heinitz” – na cześć pierwszego pruskiego ministra górnictwa. Po 1945 roku zmieniono nazwę kopalni na „Rozbark”.
• 7.11 – w roku 1953, po kilku latach prac, przekazano do eksploatacji „giganta polskiej energetyki” – Elektrownię „Miechowice” o mocy 220 MW. Podobnej mocy elektrownia stanęła w tym samym miejscu już w czasie II wojny światowej, jednak z polecenia władz radzieckich w 1945 roku została całkowicie rozmontowana, a jej podzespoły wywieziono na wschód.
• 8.11 – w roku 1932, po długich staraniach Związku Polaków w Niemczech oraz władz polskich, otwarto w Bytomiu polskie gimnazjum. Zaadoptowano na ten cel budynek siedziby likwidowanego w tym czasie polskiego wydawnictwa „Katolik”. Znajduje się on na rogu dzisiejszych al. Legionów i ul. Strzelców Bytomskich (obecnie Szpital Zakaźny).
• 9.11 – w nocy w 1938 roku, z inicjatywy władz nazistowskich, doszło w Bytomiu (podobnie jak w innych miastach III Rzeszy) do wydarzeń zwanych „nocą kryształową”. Splądrowano ok. 70 żydowskich sklepów w śródmieściu, spalono znajdującą się na obecnym pl. Grunwaldzkim synagogę, 370 Żydów uwięziono, a następnie blisko połowę z nich wywieziono do obozu w Buchenwaldzie.
• 10.11 – w roku 1918, na fali wydarzeń rewolucyjnych w Niemczech, w bytomskich koszarach 156 pułku piechoty doszło do rewolty. Zbuntowani żołnierze usunęli oficerów, a władzę w garnizonie objęła Rada Żołnierska.
• 11.11 – w roku 1920 w celi bytomskiego więzienia, do którego trafiła dzień wcześniej za agitację komunistyczną, znaleziono zwłoki Pauliny (Poli) Maciejowskiej. Była studentką Uniwersytetu Warszawskiego, a w Bytomiu pracowała w Polskim Komisariacie Plebiscytowym. Okoliczności jej śmierci nigdy nie zostały wyjaśnione.
• 12.11 – w roku 1844 urodził się w Wielkopolsce ks. Franciszek Przyniczyński. Na Górny Śląsk trafił w 1870 roku jako wikary w Królewskiej Hucie (dzisiaj Chorzów). W latach 1873-1886 wydawał w Bytomiu „Gazetę Górnośląską”, która jako pismo zbytnio propolskie nie cieszyło się w mieście większą popularnością. Tutejsze władze chcąc pozbyć się księdza - agitatora doprowadziły do powierzenia mu parafii pod Berlinem.
• 13.11 – w roku 1904 nastąpiło uroczyste poświęcenie kościoła p.w. Najświętrzego Serca Pana Jezusa w Szombierkach. Neoromańska świątynia, zaprojektowana przez Wilhelma Wieczorka, powstała w ciągu dwóch lat przy znacznej pomocy finansowej hrabiego Hansa Ulricha Schaffgotscha.
• 14.11 – w roku 1697, na mocy reskryptu cesarza Leopolda, ziemia bytomska została podniesiona do rangi wolnego państwa stanowego, a jej właścicielom – hrabiom Henckel von Donnersmarck – nadano dziedziczny tytuł „wolnego pana bytomskiego”.
• 15.11 – w roku 1893 urodził się w Pakosławiu w Wielkopolsce Edmund Grabianowski – inżynier (polski ekspert górniczy do komisji powołanej dla ustalenia przebiegu polsko – niemieckiej granicy), działacz sportowy (współzałożyciel i pierwszy prezes „Polonii” Bytom w 1920 roku) i oficer w trzecim powstaniu śląskim.
• 16.11 – w roku 2008 Prezydent Miasta Piotr Koj odsłonił przed gmachem Urzędu miejskiego pomnik ofiar terroru komunistycznego w Bytomiu. Pomnik, autorstwa Stanisława Pietrusy, powstał z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Bytomia. Nim znalazło się miejsce godne dla jego posadowienia, przez szereg lat zdeponowany był w bytomskim Muzeum Górnośląskim.
• 17.11 – w roku 1960 zmarł Florian Kozanecki – dyrektor polskiego gimnazjum w Bytomiu w latach 1936-1937. Został zmuszony przez władze niemieckie do wyjazdu z miasta, po tym jak bronił swoich uczniów przed złośliwą próbą przerwania egzaminu dojrzałości przez niemieckich członków komisji. Po powrocie do Polski, pełniąc podobną funkcję w komisji maturalnej w niemieckich gimnazjach, stosował te same metody jak niemieccy egzaminatorzy w Bytomiu.
• 18.11 – w roku 1952 odbyło się pierwsze spotkanie Sekcji Przewodników Oddziału PTTK w Bytomiu, której do dziś działającym, bezpośrednim kontynuatorem jest Koło Przewodników Turystycznych im. Antoniego Mizi. Pierwszym przewodniczącym Sekcji Przewodników został znany bytomski prawnik, turysta i krajoznawca – Zygmunt Kleszczyński.
• 19.11 – w roku 1808 z inicjatywy ministra spaw wewnętrznych Prus - Karola von und zum Steina, król pruski Fryderyk Wilhelm III podpisał rozporządzenie o samorządzie miast. Odtąd bogatsze mieszczaństwo otrzymywało prawo wybierania w miastach własnych magistratów oraz możliwość swobodnego organizowania spraw budownictwa, szkolnictwa, komunikacji itd. Reforma ta obok innych otworzyła drogę do rozwoju Bytomia w XIX wieku.
• 20.11 – w roku 1910 zmarł i został pochowany w Bytomiu ks. Carl Flöcker, wybitny biblista, wieloletni (1867 – 1910) katecheta bytomskiego gimnazjum klasycznego (obecnie w budynku gimnazjum mieści się szkoła muzyczna). Był nauczycielem bardzo lubianym i cenionym przez uczniów gimnazjum.
• 21.11 – w roku 1762 został zawarty rozejm w Nowej Bielawie, który faktycznie kończył na Śląsku epizod wielkiej wojny siedmioletniej – trzecią wojnę śląską. Konflikt toczony między Prusami, a Habsburgami od 1756 roku nie ominął Bytomia, który przechodził z rąk do rąk walczących stron. Zawarty w lutym 1763 roku pokój w Hubertsburgu ostatecznie przyznawał prawie cały Śląsk Prusom.
• 22.11 – w roku 1896 proboszcz ks. Reinhold Schirmeisen dokonał uroczystego poświęcenia nowego cmentarza parafii Świętej Trójcy przy dzisiejszej ul. Kraszewskiego.
• 23.11 – w roku 1976 ks. dr Jan Sossalla, w uznaniu zasług dla Kościoła, został mianowany prałatem. Urodzony w Królewskiej Hucie (dzisiaj Chorzów) ukończył bytomskie gimnazjum. Jako wikary katedry wrocławskiej prowadził we Wrocławiu msze w języku polskim. Przez wiele lat (1942-1978) pełnił obowiązki proboszcza parafii Bożego Ciała w Miechowicach, a od 1968 roku także dziekana dekanatu miechowickiego.
• 24.11 – w roku 1711 papież Klemens XI zniósł ostatecznie z Bytomia klątwę kościelną, którą na miasto nałożono w roku 1367 po zamordowaniu przez mieszczan bytomskich proboszcza i wikarego z kościoła parafialnego p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
• 25.11 – w roku 1460 rozpoczęły się w Bytomiu sześciodniowe negocjacje przedstawicieli króla Polski Kazimierza Jagiellończyka (był wśród nich historyk i kronikarz Jan Długosz) z reprezentantami króla Czech Jerzego z Podiebradów w sprawie przymierza między obu państwami. Traktat zawarto dwa lata później w Głogowie.
• 26.11 – w 1910 roku do Bytomia przyjechał cesarz Niemiec Wilhelm II – brał udział w uroczystym odsłonięciu pomnika Fryderyka II Wielkiego. Konny posąg króla wykonał berliński rzeźbiarz Louis Tuaillon. Monument został zniszczony na początku 1945 roku.
• 27.11 – w roku 1920 – Reichstag uchwalił poprawkę do 167 artykułu Konstytucji Republiki Weimarskiej, która przewidywała możliwość uzyskania przez dotychczasową pruską prowincję górnośląską statusu samodzielnego niemieckiego kraju (landu) związkowego z własnym zgromadzeniem krajowym i obywatelstwem. Miało to duże znaczenie propagandowe wobec zbliżającego się plebiscytu.
• 28.11 – w roku 1982, na skutek wybuchu pyłu węglowego w kopalni „Dymitrow” (obecnie „Centrum”), zginęło 17 górników. Osiemnastą ofiarą był lekarz ratownictwa górniczego Jerzy Stanik, który już pięć lat wcześniej odniósł obrażenia w podobnej akcji na tej samej kopalni.
• 29.11 – w roku 1920 uruchomiona została Elektrownia „Schomberg” (po roku 1945 „Szombierki”), własność firmy Graflich Schaffgotche Werke GmbH. Projektantami kompleksu gmachów elektrowni byli architekci Emil i Georg Zillmannowie.
• 30.11 – w roku 1467 miało dojść w Bytomiu do rozmów między królem Polski Kazimierzem Jagiellończykiem, a deputacją czeskich możnowładców katolickich, przeciwników króla Czech Jerzego z Podiebradów. Wybuch epidemii w Bytomiu pokrzyżował te plany.