Nastawnia bramowa „Bt” wpisana do rejestru zabytków

Nadwieszona stalowa część budynku modernistycznej bramowej nastawni kolejowej „Bt” z półkolistym zakończeniem, stalowe filary, a także suwakowe urządzenia sterowania ruchem kolejowym będące wyposażeniem nastawni, zostały wpisane 20 lipca decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego. Jak podkreśla WKZ nie jest to jednak decyzja ostateczna, bowiem stronom postępowania przysługuje od niej odwołanie. Jeśli żadna ze stron postępowania nie złoży jednak odwołania w ciągu 14 dni do Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, kolejna decyzja będzie już ostateczna. Tym samym mający wartość historyczną obiekt zostanie uratowany, jednak jakie będzie jego przeznaczenie oraz czy pozostanie na swoim miejscu będzie zależało od decyzji właściciela nastawni - Polskich Kolei Państwowych. Miasto będzie wspierać właściciela obiektu w przeniesieniu nastawni w inne miejsce, po to, aby udostępnić ją zwiedzającym.

Modernizacja linii kolejowej ale z poszanowaniem historii i walorów architektonicznych obiektów

- PKP PLK przygotowuje się do modernizacji ważnej dla kolei i miasta linii nr 131 na odcinku Chorzów Batory - Bytom - Nakło Śląskie. Jesteśmy w stałym kontakcie z inwestorem oraz wykonawcą inwestycji, któremu przekazujemy nasze uwagi i sugestie dotyczące modernizacji - mówi zastępca prezydenta Bytomia Michał Bieda. - Od początku zabiegamy także, aby modernizacja infrastruktury kolejowej przebiegała w naszym mieście z poszanowaniem historii i walorów architektonicznych obiektów znajdujących się na trasie linii kolejowej nr 131. Nasze działania na rzecz ochrony cennych elementów architektury i infrastruktury kolejowej pokrywają się z większością postulatów bytomskich społeczników, którzy również zaangażowali się w ratowanie historycznych obiektów - dodaje Michał Bieda.

Sprawa nastawni bramowej od początku planowej modernizacji budzi zainteresowanie większości mieszkańców Bytomia. Obiekt, ze względu na okres, w którym powstał - lata 30. XX wieku, kiedy Bytom był jeszcze w granicach Niemiec, a także charakterystyczny kształt - ma wartość historyczną. Zgodnie z planami modernizacyjnymi linii kolejowej nr 131 obiekt miał zostać wyburzony, jednak z wnioskami o jego wpisanie do wojewódzkiego rejestru zabytków wystąpili bytomscy społecznicy ze Stowarzyszenia „Miasto dla Mieszkańców” i Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium”. W czerwcu br. podczas spotkania przedstawicieli miasta, spółki PKP PLK, Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków oraz bytomskich społeczników rozmawiano o przyszłości nastawni bramowej. Ze strony władz miasta padła wówczas oferta pomocy w jej uratowaniu.

- Zaproponowaliśmy teren, na który właściciel będzie mógł przenieść nastawnię - na obszar, gdzie funkcjonuje Górnośląska Kolej Wąskotorowa. Po to, aby obiekt ten mógł nie tylko przetrwać, ale by była możliwość jego zwiedzania. Wciąż otwarta jest również możliwość jej pozostawienia w obecnej lokalizacji, jednak wówczas konieczne będzie uzyskanie przez inwestora - PKP PLK zgody na odstępstwo od standardów i parametrów technicznych modernizacji linii kolejowej nr 131. Ostateczna decyzja, co stanie się z nastawnią zależy teraz od właściciela nastawni - Polskich Kolei Państwowych, który musi uwzględnić fakt, że nastawnia została właśnie wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego - podkreśla zastępca prezydenta Bytomia Michał Bieda.

Nastawnia bramowa „Bt” wpisana do rejestru zabytków (1)

8

Nastawnia bramowa „Bt” wpisana do rejestru zabytków

Nastawnia bramowa „Bt” wpisana do rejestru zabytków

Warto dodać, że miasto cały czas jest również w kontakcie z PKP PLK w sprawie modernizacji hali peronowej dworca PKP. Budynek z lat trzydziestych XX wieku przedstawia nie tylko wartość historyczną, ale również architektoniczną i znajduje się w Gminnej Ewidencji Zabytków. - Chcemy w planie chronić walory hali peronowej, dlatego wpisujemy do planu warunki odtworzenia, które przywrócą blask temu obiektowi. Obecnie oczekujemy na przedstawienie przez PKP PLK propozycji materiałów w formie poszycia hali peronowej oraz posadzek samych peronów - mówi wiceprezydent Michał Bieda.

Ważna dla kolei i miasta inwestycja

Przypomnijmy, że modernizacja linii kolejowej nr 131 Chorzów Batory - Bytom - Nakło Śląskie przewiduje roboty torowe na odcinku linii kolejowej przebiegającej przez Bytom, ale także remont stacji Bytom, Bytom Karb i Bytom Północny. Ponadto wymieniona będzie sieć trakcyjna, przebudowane zostaną rozjazdy, wyremontowane i zbudowane na nowo wiadukty kolejowe, a także urządzenia sterowania ruchem. Warto podkreślić, że zaplanowano również zmianę układu torowego stacji w Bytomiu, modernizację peronów, remont wiaduktu w ciągu ul. Zabrzańskiej, a także remont hali nad peronami. Modernizacja obejmie także przesunięcie stacji Bytom - Północny o około 500 metrów na północ w kierunku ul. Strzelców Bytomskich, tak by pasażerowie mieli łatwiejszy dostęp do komunikacji miejskiej w dzielnicy Stroszek. Warto dodać, że na peronach pojawią się nowe wiaty, ławki, stojaki na rowery, a także tablice informacyjne.

Umowa na opracowanie dokumentacji oraz przebudowę linii kolejowej nr 131 na odcinku Chorzów Batory - Bytom - Nakło Śląskie będzie kosztować 1,2 mld zł. Dofinansowanie do realizacji tej kluczowej inwestycji kolejowej pochodzi z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, co ma wpływ zarówno na termin jej realizacji, jak również rozliczenia całej inwestycji. Obecnie inwestycja jest na etapie prac projektowych, które zaplanowano do końca 2021 roku. Roboty budowlane przewidziane są na lata 2022-2024.

Historyczna nastawnia bramowa „Bt”

Nastawnia bramowa „Bt” została zaprojektowana i wzniesiona w 1935 roku, a więc w okresie kiedy Bytom był w granicach III Rzeszy. Budynek zaprojektowano w charakterystyczny, modernistyczny kształt w stylu „streamline”, który popularny był w latach 30. XX wieku. Obiekt posiada formę dwubryłową - niższa, jednokondygnacyjna część mieści dziś pomieszczenia warsztatowo-techniczne, zaś wyższa, nadwieszona nad torami kolejowymi i wsparta na stalowym filarze, przeznaczona jest na pomieszczenie tzw. nastawnicowni, w której znajdują się pulpity nastawcze do sterowania ruchem kolejowym.