Kopalnia Dolomitu „Blachówka”. Najstarsza kopalnia dolomitu na Śląsku

Bytom to miasto, które słynęło nie tylko z kopalni węgla kamiennego oraz rud cynku i ołowiu, ale także z wydobycia dolomitu. To właśnie tutaj otwarto pierwszą na Śląsku kopalnię odkrywkową dolomitu „Blachówka” w Suchej Górze, której początku sięgają 1856 roku.

W kopalni odkrywkowej dolomitu „Blachówka" w Bytomiu-Suchej Górze początkowo wydobywano rudę żelaza i niewielkie ilości dolomitu. Dopiero po wyczerpaniu się złoża rudy żelaza, zwiększyło się wydobycie dolomitu. W 1889 roku odnotowano wydobycie na poziomie 35 tys. ton. Właścicielem kopalni „Blachówka" była spółka akcyjna The Henckel von Donnersmarck - Beuthen Estates Ltd z siedzibą w Tarnowskich Górach, a wydobycie prowadziła spółka Górnośląski Przemysł Żelazny, która wydzierżawiła teren kopalni dolomitu. Wydobywany dolomit dostarczano do huty Julia w Bytomiu-Bobrku i "Hermina" w Gliwicach.

Sytuacja prawna kopalni „Blachówka” nie zmieniła się nawet po zmianie granic w 1922 roku. Osada Blachówka i kopalnia znalazły się wówczas po polskiej stronie, jednak nadal zarząd nad kopalnią miała niemiecka spółka. W latach dwudziestych XX wieku w kopalni pracowało 42 robotników, a za dniówkę pracownikowi kopalni płacono 6 zł. Część pracowników spoza osady Blachówka mieszkała w drewnianym baraku, a raz w miesiącu wyjeżdżali do swoich rodzin.

Modernizacja kopalni

Istotne zmiany w kopalni zaszły dopiero po 1945 roku. Z kopalni dolomitu „Blachówka" dostarczano dolomit do huty „Florian” w Świętochłowicach, a zakład wchodził w skład Zjednoczonych Kopalń Rudy Żelaza i Topników w Częstochowie. W 1951 roku wraz z powstaniem Tarnogórskich Zakładów Dolomitowych w Tarnowskich Górach, kopalnia „Blachówka” została włączona do nich i zmodernizowana. Unowocześniono wówczas zakład, wprowadzając transport samochodowy, koparki mechaniczne do załadunku urobku dolomitowego, zmodernizowano sieć energetyczną, zaś w latach sześćdziesiątych XX wieku powstały budynki administracyjne, cechowni oraz łaźni.

Zobacz jak wygląda dzisiaj nieczynna najstarsza kopalnia dolomitu na Śląsku (1)

10

Zobacz jak wygląda dzisiaj nieczynna najstarsza kopalnia dolomitu na Śląsku

W latach siedemdziesiątych XX wieku kopalnia „Blachówka” znacznie ograniczyła wydobycie dolomitu ze względu na sąsiedztwo rezerwatu „Segiet”. Powodem było nie tylko naruszenie układu hydrogeologicznego ale też powstanie zmian antropogenicznych w krajobrazie. Wówczas władze zdecydowały także o rozpoczęciu prac rekultywacyjnych polegających na zalesianiu dawnych wyrobisk górniczych. Ostatecznie w należącej do Górniczych Zakładów Dolomitowych SA w Bytomiu kopalni „Blachówka” zaprzestano wydobycia dolomitu w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Dyrekcja zakładu zleciła także opracowanie planu jego likwidacji oraz rekultywacji terenu, na części którego powstał ośrodek sportowo-rekreacyjny.

Teren rekreacji

Obręb wyrobiska jest doskonałym miejscem na spacery i wycieczki rowerowe. Od strony Sport Doliny w Bytomiu - Suchej Górze można tu zobaczyć pozostałości po wyrobiskach dolomitu w kamieniołomie - „Blachówka” oraz pozostałości po konstrukcji młyna służącego do rozdrabniania surowca. Z dawnego kamieniołomu „Blachówka” od strony Sport Doliny prowadzą także wytyczone ścieżki łączące dawną kopalnię dolomitu z hałdą popłuczkową i kopalnią srebra w Tarnowskich Górach.

Kamieniołom Blachówka o powierzchni około 6 ha na mocy rozporządzenia wojewody katowickiego z 3 stycznia 1995 roku został objęty ochroną indywidualną jako stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej. Miejsce opuszczonych szybów i sztolni zagospodarowały, znajdujące się pod ścisłą ochroną nietoperze, których w tym rejonie występuje aż 10 gatunków. Ponadto w rejonie kamieniołomu „Blachówka” możemy spotkać płazy, gady, a także prawnie chronione ptaki. Większa część kamieniołomu „Blachówka” została w styczniu 2023 r. włączona do rezerwatu „Segiet”, będącego na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Przypominamy jednak, że poruszanie się po rezerwacie przyrody możliwe jest tylko po udostępnionych szlakach i ścieżkach, a wejście w inne miejsca jest zabronione. Większa część kamieniołomu „Blachówka” została w styczniu 2023 roku włączona do rezerwatu „Segiet”, a rezerwat, w którym występują zarówno prawem chronione rośliny i zwierzęta został powołany, aby chronić przyrodę.

Zobacz mapę z lokalizacją nieczynnej kopalni dolomitu Blachówka