Kalendarium

JUBILEUSZ 40 - LECIA PRACY ARTYSTYCZNEJ ANDRZEJA DOBBERA 

To będzie nie lada gratka dla miłośników opery. W spektaklu „Nabucco” Giuseppe Verdiego główną rolę zagra Andrzej Dobber – światowej sławy baryton, z którym wspólnie będziemy świętować jubileusz 40-lecia pracy artystycznej. Andrzej Dobber występuje na deskach najsłynniejszych teatrów operowych o międzynarodowej renomie, m.in. w Nowym Jorku (Metropolitan Opera), Mediolanie (La Scala), Wiedniu (Wiener Staatsoper), Paryżu (Opéra Bastille), Brukseli (La Monnaie), Amsterdamie (Dutch National Opera & Ballet) czy Barcelonie (Gran Teatre del Liceu). 

Andrzej Dobber jest absolwentem Akademii Muzycznej w Krakowie. Laureat prestiżowych konkursów wokalnych, m.in. w: Gütersloch (Neue Europeische Stimmen), Wiedniu (Belvedere), Monachium (Grand Prix konkursu ARD). Występuje na największych scenach świata, m.in. w Berlinie (Deutsche Oper, Komische Oper, Staatsoper), Dreźnie, Essen, Frankfurcie nad Menem. Śpiewał również w Hanowerze, Hamburgu, Karlsruhe, Kolonii, Lipsku, Monachium, Norymberdze, Amsterdamie, Brukseli, Cincinnati, Edynburgu, Florencji, Glasgow, Hongkongu, Londynie (Covent Garden, Albert Hall), Maladze, Mediolanie (La Scala), Montpellier, Nowym Yorku (Metropolitan Opera, Fischer Hall), Paryżu (Opera Bastille), Petersburgu, Tel Awiwie, Tuluzie, Tokio, Vancouver, Wiedniu. Na mapie światowych teatrów, w których regularnie występuje znalazła się również Opera Śląska w Bytomiu. 

Andrzej Dobber wyróżniony został w 2012 r. Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, uhonorowany tytułem Kammersänger przez senat miasta Hamburg. Zadebiutował w 1986 roku jako Gremin w "Eugeniuszu Onieginie" P. Czajkowskiego w Operze Krakowskiej. Po otrzymaniu stypendium Meistersinger Konservatorium w Norymberdze, został zaangażowany do Opery w Norymberdze, gdzie występował we włoskim i niemieckim repertuarze. Pod namową ówczesnego dyrektora muzycznego Christiana Thielemanna zaczął przyjmować partie barytonowe. Po raz pierwszy wykonał partię barytonową Tonia w "Pajacach" R. Leoncavalla. Po wygraniu konkursu ARD podpisał kontrakt z operą we Frankfurcie nad Menem, gdzie w latach 1991–1994 wystąpił jako: Escamilio w Carmen G. Bizeta, Figaro w "Cyruliku sewilskim" G. Rossiniego, Demetriusz w "Śnie nocy letniej" B. Brittena oraz tytułowy bohater w "Eugeniuszu Onieginie" P. Czajkowskiego. 

W latach 90. regularnie zapraszany był do opery w Kolonii oraz Komische Oper w Berlinie. Występował w Bayerische Staatsoper w Monachium, Operze w Lipsku, Semperoper w Dreźnie, zaczął także śpiewać poza granicami Niemiec (Montpellier, Wiedeń, Amsterdam, Bruksela, Tuluza, Malaga). Występował jako m.in.: Tonio, Alfio w "Rycerskości wieśniaczej" P. Mascagniego, Enrico w "Łucji z Lammermooru" G. Donizettiego, Daniło w "Wesołej wdówce" F. Lehára, tytułowy Don Giovanni oraz Hrabia Almaviva i Figaro "Weselu Figara" W.A. Mozarta. W roku 1995 zadebiutował także jako Escamillo w "Carmen" G. Bizeta w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Ważną verdiowską rolę, tytułowego Simona Boccanegrę, zaśpiewał w 1997 roku w warszawskim Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, a następnie w Tuluzie pod dyrekcją Marco Armiliato, w Staatsoper w Wiedniu (2009–2011), a w 2010 roku w mediolańskiej La Scali oraz w Staatsoper Unter den Linden w Berlinie pod batutą Daniela Barenboima. W sezonie 1999/2000 wystąpił po raz pierwszy z mediolańską La Scalą podczas tournée po Japonii z dziełami Verdiego. Zaśpiewał tam Hrabiego Monterone w "Rigoletcie". W następnym sezonie 2000/2001 zaproszono go do Mediolanu na obchody stulecia śmierci G. Verdiego, podczas których wystąpił w roli Hrabiego Luny w nowej produkcji "Trubadura" pod batutą Riccarda Mutiego. Jego kolejne występy z mediolańską La Scalą to koncerty pod batutą Daniela Barenboima – "IX Symfonia" L. van Beethovena i "Aida" G. Verdiego na 100-lecie Teatro Colón w Buenos Aires oraz 60-lecie pracy artystycznej Daniela Barenboima w 2010 roku. W 2001 roku po raz pierwszy wystąpił na deskach Maggio Musicale Fiorentino jako Hrabia Luna w Trubadurze pod batutą Zubina Mehty. Następnie we Florencji, także z Zubinem Mehtą śpiewał takie role jak: Attilla, Scarpia, Makbet – w tej ostatniej wystąpił również na festiwalu w Glyndebourne (2007, 2011) i w Royal Albert Hall z London Philharmonic Orchestra pod batutą Daniela Barenboima (2007). W sezonie 2007/2008 roku zadebiutował jako Amonasro w "Aidzie" w nowojorskiej Metropolitan Opera i w Avery Fisher Hall podczas Richard-Tucker-Gala (m.in. z Renee Fleming i Marią Guleginą). Kolejne sezony przyniosły debiuty: w londyńskiej Covent Garden Theatre (Giorgio Germont w "Traviacie" z Anną Nietriebko i Jonasem Kaufmannem), w paryskiej Opéra Bastille (Miller w "Luizie Miller") oraz w Palau de les Arts Reina Sofia w Walencji pod batutą Lorina Maazela (Miller). Wystąpił także w spektaklach "Balu maskowego" (Renato) w Holenderskiej Operze Narodowej w Amsterdamie i "Makbeta" w Operze Narodowej w Hamburgu, "Króla Rogera" (rola tytułowa) w Teatrze Maryjskim w Petersburgu i w Operze w Edynburgu pod dyrekcją Walerijego Giergijewa, Traviaty w Hamburgu, w Metropolitan Opera oraz w Operze w Los Angeles. W Metropolitan Opera wcielił się w rolę Stankara w Stiffeliu pod batutą Plácida Dominga. Do najważniejszych partii Andrzeja Dobbera zalicza się tytułową rolę w Rigolettcie Giuseppe Verdiego, którą zaśpiewał w teatrach w Dreźnie, Lipsku, Berlinie, Monachium, Hamburgu, Düsseldorfie, Paryżu, Walencji, Genewie, Zurychu, Cincinnati, a także w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu i Poznaniu oraz na 200-leciu odzyskania niepodległości Republiki Chile w 2010 roku w obecności prezydenta Sebastiána Piñery. 

Bardzo ważną rolą w dorobku artysty jest także Baron Scarpia w "Tosce" G. Pucciniego. Tę postać kreował m.in. w Teatro del Maggio Musicale Fiorentino we Florencji (2005), w Operze w Houston (2015), w wiedeńskiej Staatsoper (2018) i na wielu scenach niemieckich, m.in. w Berlinie i Dreźnie. W 2011 roku wystąpił na otwarciu polskiej prezydencji Unii Europejskiej w roli tytułowej w "Królu Rogerze" Karola Szymanowskiego w Theatre de la Monnaie w Brukseli w obecności m.in. prezydenta RP, prezydenta Unii Europejskiej, szefa Komisji Europejskiej oraz pary książęcej Belgii. W sezonie 2012/2013 Andrzej Dobber obchodził 30-lecie swojej pracy artystycznej koncertami w Filharmonii Krakowskiej oraz w Filharmonii Narodowej. Nagrał też solową płytę z orkiestrą Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Antoniego Wita. Płyta Andrzej Dobber. Arias. otrzymała nagrodę Fryderyka 2014 w kategorii muzyki poważnej: Album Roku Muzyka Chóralna, Oratoryjna i Operowa. W lutym 2015 roku, na wniosek Opery w Hamburgu, otrzymał tytuł Kammersänger', przyznawany wybitnym artystom operowym. W 2017 roku  zaśpiewał tam partię Baraka w operze "Kobieta bez cienia" R. Straussa. W lutym 2018 r. zadebiutował w roli tytułowej w "Holendrze tułaczu" R. Wagnera na deskach drezdeńskiej Semperoper. Następnie zaprezentował tę rolę w Gran Opera w Houston oraz w Operze w Hamburgu. 

Regularnie występuje na scenach najsłynniejszych teatrów operowych świata takich jak: m.in. Metropolitan Opera, La Scala, Covent Garden, Wiener Staatsoper, Opéra Bastille, Lyric Opera of Chicago, La Monnaie, Gran Teatre del Liceu, Komische Oper Berlin, Deutsche Oper Berlin, Staatsoper Unter den Linden, Bayerische Staatsoper, De Nationale Opera w Amsterdamie, Edinburgh Grand Opera, Scottish Opera, Opéra National de Montpellier, Opéra National de Lyon, Théâtre du Capitole de Toulouse, Los Angeles Opera, Houston Grand Opera, Cincinnati Opera, New National Theatre Tokyo, Hong Kong Cultural Centre, Vancouver Opera, Teatr Maryjski, Semperoper Dresden, Aalto Theatre, Staatsoper Hamburg, Oper Köln, Oper Frankfurt, Staatsoper Hannover, Staatstheater Nürnberg, Zurich Opera, Grand Théâtre de Genève, Teatro Comunale, Teatro Comunale di Firenze, Arena di Verona oraz Opera w Tel Awiwie. Wystąpił pod batutą wybitnych dyrygentów, takich jak: Roberto Abbado, Richard Armstrong, Daniel Barenboim, Gary Bertini, Siemion Byczkow, Sylvain Cambreling, Riccardo Chailly, Colin Davis, Władimir Fiedosiejew, Walerij Giergijew, Jakow Krejcberg, Władimir Jurowski, Kazushi Ōno, Lorin Maazel, Zubin Mehta, Roger Norrington, Arnold Oestmann, Kiriłł Pietrienko, Helmuth Rilling, Carlo Rizzi, Giuseppe Sinopoli, Stefan Soltesz, Pinchas Steinberg, Simone Young, Christian Thielemann, Lawrence Foster i Edo de Waart. 

Pracował z wieloma wybitnymi reżyserami takimi jak m.in. Franco Zeffirelli, Robert Wilson, Harry Kupfer, Eimuntas Nekrošius, William Friedkin, Wolfgang Langhoff, Richard Jones, Hans-Joachim Frey, Willy Decker i Lew Dodin. Andrzej Dobber śpiewa także repertuar koncertowy obejmujący dzieła symfoniczne i oratoryjne oraz cykle pieśni. Śpiewał m.in. z takimi orkiestrami, jak NHK Symphony Orchestra, Israel Symphony Orchestra, Berliner Philharmoniker, Wiener Symphoniker, Concertgebouw Orchester, Gewandhausorchester Leipzig, Staatskapelle Dresden, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin czy Sinfonia Varsovia i orkiestra Filharmonii Narodowej. Jest jurorem licznych konkursów wokalnych w Polsce, m.in. IV Międzynarodowego Konkursu Wokalistyki Operowej im. Adama Didura w Bytomiu, I Ogólnopolskiego Konkursu Wokalnego im. Bogdana Paprockiego w Bydgoszczy oraz XIX Festiwalu Sztuki Wokalnej im. Ady Sari w Nowym Sączu.

NABUCCO

W Operze Śląskiej spektakl ten zajmuje pozycję zaszczytną; jest jedną z wiodących oper w jej repertuarze. W Polsce zaszczyt odkrycia „Nabucca" przypadł właśnie Operze Śląskiej. To tutaj było ono wystawiane od dnia premiery z 1983 roku i przez lata nie schodziło nawet na jeden sezon z afisza! Oparta na przekazach biblijnych historia  dziejów narodu żydowskiego w niewoli babilońskiej, stała się jedną z najbardziej znanych i popularnych w historii gatunku. To młodzieńcze dzieło Verdiego oszałamiające rozmachem scen zbiorowych i porywających arii przyniosło mu sławę i postawiło w gronie najwybitniejszych kompozytorów  w historii muzyki klasycznej. Po raz pierwszy na scenie bytomskiego teatru "Nabucco" wystawiono w 1983 r. Nowa sceniczna realizacja opery Verdiego (premiera miała miejsce w maju 2007 r.) to wyjątkowy spektakl w reżyserii Laco Adamika i obowiązkowa „lektura muzyczna" dla wszystkich miłośników sztuki operowej!

AKT I

Na dziedzińcu świątyni jerozolimskiej lud błaga Boga o ratunek przed zbliżającą się armią babilońską, którą prowadzi król Nabuchodonozor. Hebrajczycy spodziewają się, że zakładniczką pokoju zostanie znajdująca się wśród nich Fenena, córka Nabucca. Uwolniła ona z niewoli babilońskiej młodego księcia Izmaela i wraz z nim uszła do Jerozolimy. Na czele zbrojnego oddziału babilońskiego wkracza na dziedziniec. Abigail – pierworodna, lecz nielegalna córka króla Babilonu. Ona także kocha Izmaela i teraz triumfuje, widząc swoją rywalkę, Fenenę, zdaną wraz z Izmaelem na jej łaskę. Pojawia się też Nabucco, grożąc śmiercią wszystkim Żydom. Nie słucha próśb Zachariasza i zamierza się mieczem na Fenenę. Szczęściem w ostatniej chwili osłania ją Izmael, zaś Nabucco poznawszy swą córkę, w porywie ojcowskiej czułości bierze ja w ramiona. Zarazem jednak przysięga ukarać srogo naród żydowski.

AKT II

Odsłona 1. Abigail nie posiada się z gniewu, że król na czas swojej nieobecności w Babilonie powierzył władze nie jej, lecz Fenenie. Gdy więc Arcykapłan Baala, oburzony życzliwością Feneny dla Żydów, proponuje Abigail królewską koronę, młoda dziewczyna podchwytuje te myśl z zachwytem. Postanawiają wspólnie rozpuścić z ludem wieść, że Nabucco zginął na wojnie, i wprowadzić Abigail na tron.

Odsłona 2. W innej części królewskiego pałacu stary Zachariasz modli się, aby Bóg oświecił jego umysł. Lud żydowski jest przekonany, że Izmael to zdrajca; jedynie Zachariasz i jego siostra Anna, wierzą w dobra wolę Izmaela i Feneny. Pałacowy sługa, Abdallo, wpada z wieścią o śmierci Nabucca. W ślad za nim wkracza Abigail wraz z Arcykapłanem Baala, pragnąc odebrać Fenenie królewską koronę. Wtem nieoczekiwanie pojawia się wśród zebranych Nabucco i wkłada koronę na swe skronie. Ogarnięty szałem, żąda, aby wszyscy oddali mu hołd jako bogu. Zachariasz nieustraszenie sprzeciwia się temu, a i córka Nabucca brutalnie nalega na oddanie mu czci boskiej, grom z niebios powala go na ziemię. Triumfująca Abigail stroi się w królewskie szaty.

AKT III

Odsłona 1. We wspaniałych wiszących ogrodach Babilonu Abigail jako władczyni zasiada na tronie. Arcykapłan uzyskuje od niej wyrok śmierci na Fenenę i wszystkich Żydów. Aby spowodować zagładę plemienia izraelskiego, Abigail wykorzystuje zręcznie słabość Nabucca, którego umysł uległ zamroczeniu. Kiedy jednak król dowiaduje się, że i Fenena ma ponieść śmierć, odmawia zatwierdzenia wyroku. Wówczas Abigail rozkazuje go uwięzić.

Odsłona 2. Żydzi siedzący nad wodami Babilonu skarżą się gorzko na swój los z dala od ukochanej ojczyzny. Zachariasz dodaje im otuchy i zaręcza, iż lew Judy w końcu odniesie zwycięstwo (chór Va pensiero).

AKT IV

Odsłona 1. Z głębokim smutkiem rozmyśla Nabucco o Fenenie, którą ujrzał przez okno prowadzoną na miejsce stracenia. W tej tragicznej chwili błaga o pomoc Jehowę, Boga Izraela. Obłęd ustępuje i Abdallo na rozkaz swego pana przynosi mu miecz.

Odsłona 2. U wejścia do świątyni Baala Arcykapłan oczekuje skazańców. Fenena, umocniona na duchu przez Zachariasza, żegna się ze światem. Zatem jednak Arcykapłan rozpoczął krwawą ofiarę, pojawia się groźny Nabucco. W tym momencie rozlatuje się na kawałki posąg Baala i rani śmiertelnie Abigail. Chcąc odkupić swe przewinienia, w ostatniej chwili życia prosi ona o połączenie małżeńskim węzłem Feneny z Izmaelem i umiera z imieniem Jehowy na ustach. Wzruszony Nabucco Wspaniałomyślnie darowuje wolność wszystkim Żydom, zaś Zachariasz intonuje pochwalny hymn na cześć potężnego Jehowy.

/Józef Kański – „Przewodnik operowy”/