Rozpoczęła się rewitalizacja pałacu Tiele-Wincklerów w Miechowicach

Prace remontowe w pałacu Tiele-Wincklerów mają na celu odbudowę oficyny neogotyckiego pałacu. Dzięki pozyskanym środkom z Obszaru Strategicznej Interwencji, zachowany fragment budowli odzyska dawną świetność. Pałac ma stać się ośrodkiem kulturalnym, w którym będą odbywać się wystawy, występy teatralne, koncerty czy wydarzenia sportowe.

Podpisanie umowy z wykonawcą na rekonstrukcję części pałacu w Miechowicach było jedną z naszych pierwszych decyzji. Prace idą bardzo dobrze co niezmiernie nas cieszy - mówi Michał Bieda, pierwszy zastępca prezydenta Bytomia.

To bardzo ważna inwestycja dla mieszkańców naszego miasta. Bardzo cieszymy się, że pozostałości pałacu Tiele-Wincklerów zostaną odbudowane i będą wykorzystywane między innymi na celu kulturalne - mówi Dariusz Pietrucha, prezes prezes Stowarzyszenia Na Rzecz Zabytków Fortyfikacji „Pro Fortalicium” .

Co odkryli archeologowie?
Prace remontowe w pałacu Tiele-Wincklerów prowadzone są przez firmę DeS z Krakowa, która specjalizuje się w pracach budowlano-konserwatorskich na Śląsku i w Małopolsce. Odbudowa zabytku już się rozpoczęła - wycięto drzewa, teren budowy został zabezpieczony, pojawiły się rusztowania, a pracownicy przystąpili do usuwania warstw gruzu zarówno wewnątrz oficyny pałacowej, jak i na obszarze rumowiska.

To właśnie podczas tych prac już po kilku dniach natrafiono na detale architektoniczne - pinakiel (pionowe elementy dekoracyjne w postaci smukłej kamiennej wieżyczki), a także fragmenty gzymsów, filarów, balustrad, portali, ram okiennych, rynien oraz ażurowych zwieńczeń. Wszystkie prace, jakie prowadzone są w  obiekcie objęte zostały nadzorem konserwatorskim i archeologicznym.

Obecny stan prac jednoznacznie wskazuje, że praktycznie wszystkie pomieszczenia na poziomie piwnic uległy w znacznym lub całkowitym stopniu zasypaniu, a wyższe piętra doszczętnemu zawaleniu - mówi archeolog Dariusz Goiński, pełniący nadzór archeologiczny nad inwestycją. Cały czas na terenie ruin pałacu prowadzone są badania bezinwazyjne, dzięki którym z wyprzedzeniem będziemy mogli wskazać miejsca występowania potencjalnych obiektów architektonicznych lub archeologicznych - dodaje Goiński.

Pałac w Miechowicach odzyska blask
Remont pałacu obejmie odbudowę oficyny, jej historycznej bryły i detali - na przykład krenelaży (zębatych zwieńczeń murów obronnych i baszt). Z kilku stron prowadzić będą do niej ścieżki, a wokół rumowiska powstanie kilka placów. Po renowacji wzdłuż dawnych murów zewnętrznych zostanie posadzony żywopłot, a obrys dawnych murów pałacu będzie widoczny z tarasu widokowego. Pojawią się także tablice informacyjne ze zdjęciami i historią budynku, który wraz z terenem będzie oświetlony.

Ruiny miechowickiego pałacu to pozostałości po posiadłości Tiele-Winclerów, wybudowanej w stylu klasycystycznym, przebudowanej później na XVI-wieczny, angielski styl Tudorów. Tu swoje dzieciństwo spędziła Matka Ewa, córka Valeski i Huberta Tiele-Wincklerów. Niestety, przez lata pałac popadał w ruinę. W 1945 roku został splądrowany i spalony przez Rosjan, a niszczycielskiego dzieła dokonali saperzy Ludowego Wojska Polskiego na przełomie 1954/1955 roku. Zespół pałacowo-parkowy Tiele-Wincklerów został 30 czerwca 1995 roku wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego. W zakład zespołu pałacowo - parkowe oprócz oficyny pałacu i pozostałości pałacu Tiele-Wincklerów wchodzą również: park i zespół dendrologiczny.

Odnowa miechowickiego pałacu została wpisana na listę projektów „Gminnego Programu Rewitalizacji Bytom 2020+”. Remont będzie kosztował ok. 9,5 mln zł, a prace powinny zakończyć się w grudniu 2019 roku.

Projekt finansowany z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) dla osi priorytetowej: V. Ochrona środowiska i efektywne wykorzystywanie zasobów dla działania: 5.3. Dziedzictwo kulturowe dla poddziałania: 5.3.2. Dziedzictwo kulturowe - OSI.

Historia pałacu Tiele-Wincklerów w Bytomiu-Miechowicach:

Obecnie zachowanie ruiny miechowickiego pałacu przy ul. Dzierżonia to pozostałości po posiadłości rodu Tiele-Wicklerów, którzy w drugiej połowie XIX wieku przebudowali obiekt na XVI-wieczny, angielski styl Tudorów. Historia pałacu sięga jednak początku XIX wieku, a dokładnie 1812 roku kiedy wieś Miechowice kupił Ignacy Domes. Nowy właściciel zdecydował się w obecnym miejscu wybudować w latach 1812 - 1817 klasycystyczny pałac, który po przebudowie stał się środkową częścią neogotyckiego pałacu, zwanego potocznie - z racji swojego wyglądu - zamkiem.

Kolejna przebudowa pałacu rozpoczęła się w 1850 roku i prawdopodobnie związana była z silnym huraganem, który w 1844 roku nawiedził Miechowice i poważnie uszkodził budowlę. Autorem wstępnego projektu przebudowy był znany w Niemczech architekt Richard Lucae, jednak ostatecznie modernizację obiektu prowadzono według pomysłu Maurycego Augusta Nottebohma. Przebudowa trwała blisko dziewięć lat od 1850 do 1859 roku. Wówczas dobudowano dwa skrzydła - w zachodnim mieściła się sala obrazów i kwiatowa, zaś przy wschodnim skrzydle znajdowała się najwyższa z wież „Jaskółcza”, mająca wysokość 110 stóp (ponad 33 metry). Dwie pozostałe wieże nosiły nazwę „Prochowej” i „Wodnej”. W tej ostatniej mieścił się zbiornik wody dostarczanej pompami z podziemi kopalni „Maria”.

Pałac w posiadaniu rodziny Tiele-Wincklerów pozostał aż do 1925 roku kiedy odsprzedali go spółce akcyjnej Preussengrube AG. Przebudowany przez Franciszka Wincklera i Huberta von Tiele-Wincklera pałac przetrwał do 27 stycznia 1945 roku. Wkroczenie Armii Czerwonej do Miechowic w styczniu 1945 roku miało tragiczne skutki. Pałac został nie tylko splądrowany, ale również podpalony przez żołnierzy. Wypalone doszczętnie mury zamku zostały na przełomie 1954 i 1955 roku wysadzone przez saperów z Ludowego Wojska Polskiego.

Po neogotyckim pałacu pozostały do dziś jedynie fragmenty oficyny, które obecnie są odbudowywane dzięki pozyskanym środkom z Obszaru Strategicznej Interwencji. Pałac jest jednym z najważniejszych obiektów kulturalnych i turystycznych nie tylko w Miechowicach, ale również w Bytomiu. Obiekt dzięki wpisaniu na listę projektów „Gminnego Programu Rewitalizacji Bytom 2020+” doczekał się możliwości przywrócenia dawnej świetności, a tym samym odzyskania pierwotnych funkcji ośrodka kulturalnego.

Warto również dodać, że zespół pałacowo-parkowy Tiele-Wincklerów został 30 czerwca 1995 roku wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego. W skład zespołu pałacowo-parkowego oprócz oficyny pałacu i pozostałości pałacu Tiele-Wincklerów wchodzą również: park i zespół dendrologiczny.

Materiały przygotowano w oparciu o następujące materiały źródłowe i publikacje:
1.    Decyzja w sprawie wpisania dobra kultury do rejestru zabytków „A” - Zespół pałacowo - parkowy Tiele-Wincklerów w Bytomiu - Miechowicach /decyzja A/1612/95 z dnia 30 czerwca 1995 roku/;
2.    Arkadiusz Kuzio-Podrucki, „Tiele-Wincklerowie. Arystokracja węgla i stali”, Bytom 2006;
3.    Leonard Kłos, Edward Wieczorek, „Miechowice. Rowerem przez dzieje”, Bytom 2005;
4.    Edward Wieczorek, „Bytom i okolice. Przewodnik turystyczny”, Bytom 2009;
5.    Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Przemysław Nadolski, Dariusz Woźnicki, „Herbarz bytomski”, Bytom 2003.

Zdjęcia archiwalne pochodzą ze zbiorów Czesława Czerwińskiego.