Rodzic - najbardziej twórczy zawód świata
16 Maja 2019Wszystko, co na ogół wiemy o adopcjach czy funkcjonowaniu rodzin zastępczych, to zaledwie niewielki fragment rzeczywistości, z jaką mierzą się rodziny, które zdecydowały się wziąć odpowiedzialność za drugiego człowieka. Ich historie mogłyby posłużyć za scenariusz filmowy. Nie zawsze z happyendem, ale zawsze z nadzieją, zaangażowaniem i wiarą w człowieka.
Na początek, zanim podejmiemy decyzję o byciu rodzicem, to chyba najważniejsze, żeby zweryfikować swoje wyobrażenia o rodzicielstwie. Podobnie jest z decyzją o założeniu rodziny zastępczej, gdzie angażujemy swój czas i uczucia dla obcego nam dziecka z całym jego, często dramatycznym życiorysem - mówi Karolina Płocka, psycholog Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie.
A jednak są w naszym mieście ludzie, którzy podjęli to wyzwanie. W Bytomiu funkcjonuje piętnaście rodzinnych domów dziecka, cztery pogotowia rodzinne i około 250 rodzin niezawodowych i spokrewnionych. Wśród naszych rodzin zastępczych mamy zarówno ludzi młodych, jak też starszych, którzy odchowali już swoje potomstwo i mają jeszcze czas i energię, by dać dom innym dzieciom - mówi Karolina Płocka.
W rodzinach zastępczych swoje miejsce odnajdują dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich. Rodzinna piecza zastępcza jest więc tymczasową formą pomocy dzieciom i rodzinom w kryzysie.
Rzeczywistość często jednak odbiega od założeń ustawodawcy. Rodziny biologiczne nie są w stanie sprostać postanowieniom sądu, nie chcą bądź nie potrafią zapewnić dziecku odpowiednich warunków do życia. Choć w żaden sposób rodziny zastępcze nie mogą konkurować z biologicznymi, zdarza się, iż dzieci zostają w tych „tymczasowych” domach do osiągnięcia pełnoletniości, a jeśli się uczą nawet do 25 r. życia - mówi Ewelina Fojk pracownik socjalny Działu Wsparcia Rodziny.
Trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że dzieci są obciążone często trudnymi doświadczeniami, co może skutkować trudnościami w ich zachowaniu. Zadaniem opiekuna zastępczego jest w tym wypadku współpraca z konkretnymi specjalistami, w celu wyrównania deficytów. Jak zaznaczają rodzice zastępczy, praca z dziećmi z trudnych środowisk, to w istocie praca od podstaw. Małymi krokami trzeba nauczyć ich funkcjonowania w społeczeństwie, radzenia sobie z emocjami, budowania wzajemnego zaufania. Spokój, poczucie bezpieczeństwa i akceptacja sprawiają, że dzieci naprawdę zaczynają nowe, lepsze życie.
Dzieci trafiające do rodzin zastępczych często doświadczały przemocy i innych trudnych sytuacji, co odcisnęło piętno na ich osobowości. Potrzeba wiele czasu, by pomóc im odzyskać równowagę. Ważne jest, by rodziny wiedziały, gdzie szukać wsparcia i jak najszybciej podjęły działania, by nie doszło do eskalacji problemów - mówi Karolina Płocka, psycholog.
Rodziny decydujące się na bycie opiekunem zastępczym mogą liczyć na kompleksowe wsparcie psychologa, pracownika socjalnego oraz asystenta rodziny i koordynatora pieczy zastępczej. Do 2021 roku w ramach kompleksowej rewitalizacji Bytomia realizowany jest także projekt Centrum Wsparcia Rodziny. Edycja I z siedzibą w Bytomiu przy ul. Rycerskiej 4.
Równolegle z tworzeniem systemu, dzięki któremu rodziny zastępcze mają zapewnione wsparcie specjalistów oraz dostęp do różnych form doskonalenia swoich kompetencji wychowawczych, prowadzone są też działania, których celem jest fachowa pomoc bytomskim rodzinom zagrożonym wykluczeniem społecznym.
W ramach tego projektu objęliśmy wsparciem nie tylko rodziny zastępcze, ale też biologiczne, które nie radzą sobie z rozwiązywaniem problemów wychowawczych. Uczestnicy projektu mogą skorzystać ze wsparcia asystenta rodziny, koordynatorów pieczy zastępczej, a także skonsultować się z psychologiem czy wziąć udział w grupie wsparcia doskonalącej kompetencje rodzicielskie - mówi Ewelina Fojk.
Kto może zostać rodzicem zastępczym?
Rodzicem zastępczym może zostać każda osoba dorosła zameldowana na terenie Polski. Zanim jednak dziecko trafi do rodziny zastępczej, kandydaci są dokładnie weryfikowani. Przyszli rodzice zastępczy muszą dawać rękojmię należytego sprawowania opieki nad dzieckiem, a także przedłożyć zaświadczenie o braku przeciwwskazań do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz opinię psychologiczną określającą motywacje kandydatów.
Obowiązkowo muszą również ukończyć szkolenie dla kandydatów na rodziców zastępczych. Wszelkie informacje dostępne są pod nr tel.: 32 388 61 50 lub 32 388 61 53 w siedzibie MOPR przy ul. Strzelców Bytomskich 21.
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone małżonkom lub osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy:
• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej tj. świadczą swoim dotychczasowym zachowaniem, że będą dobrze pełnić tę rolę,
• nie są i nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,
• wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego,
• nie są ograniczeni w zdolności do czynności prawnych,
• są zdolni do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
• posiadają pozytywna opinię psychologiczną o predyspozycjach i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej,
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, m.in. rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań oraz wypoczynku i organizacji czasu wolnego.
Należy dodać, że kryterium "odpowiednich warunków mieszkaniowych i bytowych" jest kryterium ocennym, które nie zostało ściśle sprecyzowane. Oceny jego spełniania dokonuje organizator rodzinnej pieczy zastępczej tj. Dział Wsparcia Rodziny w MOPR Bytom.