Prezydent Mariusz Wołosz upublicznia ostatnie wystąpienie pokontrolne NIK
25 Stycznia 2019W grudniu upubliczniłem dwa z trzech wystąpień sporządzonych przez NIK po kontroli „Wybranych aspektów funkcjonowania Bytomskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o.”. Dziś podaję do wiadomości publicznej ostatnie, najobszerniejsze wystąpienie pokontrolne punktujące szereg nieprawidłowości, jakie w ostatnich latach zachodziły w BPK. W mojej ocenie, 7 czynów może wypełniać znamiona przestępstw i będzie przedmiotem zawiadomienia do prokuratury. Wraz z prezesem BPK podejmiemy odpowiednie kroki prawne, aby dochodzić odpowiedzialności byłych członków zarządu BPK – powiedział Mariusz Wołosz, prezydent Bytomia, podczas konferencji prasowej 25 stycznia.
Jak wynika z treści wystąpienia pokontrolnego, które przedstawia nieprawidłowości w Bytomskim Przedsiębiorstwie Komunalnym Sp. z o.o.: „Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia działalność BPK w zbadanym zakresie. (…) Spółka BPK, zaopatrująca mieszkańców Gminy Bytom w wodę oraz prowadząca gospodarkę ściekami i odpadami, poza wykonywaniem zadań – do realizacji których została powołana, prowadziła również i finansowała, wbrew własnym interesom, działalność niezwiązaną ze swoimi podstawowymi zadaniami, co znacząco przyczyniło się do ponoszenia wysokich strat oraz pogorszenia jej płynności finansowej. (…) Zarząd BPK dopuścił do realizacji niegospodarnych działań i przedsięwzięć, m.in. wskutek swojej dyspozycyjności wobec nieuprawnionych oczekiwań przedstawicieli Miasta Bytom, którzy inspirowali wykorzystywanie zasobów spółki w sposób niezgodny z jej ekonomicznym interesem, co przyczyniło się do pogorszenia sytuacji finansowej BPK”.
Ustalenia kontrolerów NIK są druzgocące. Analizy zespołu radców prawnych i adwokatów wskazują na 10 zdarzeń, które stanowią podstawę konstruowania odpowiedzialności cywilnoprawnej i roszczeń wobec byłych członków zarządu względem BPK Sp. z o.o. Wartość przedmiotu sporu potencjalnych pozwów waha się od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych. W kilku przypadkach rozmiar wyrządzonej szkody może wynosić powyżej miliona złotych – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia.
Niegospodarna działalność inwestycyjna, pożyczkowa i sponsoringowa BPK
Wśród negatywnie ocenionych przez NIK aspektów funkcjonowania w latach 2012-2018 BPK jest m.in. prowadzenie i finansowanie wbrew własnym interesom działalności, która przyczyniała się do pogorszenia sytuacji finansowej spółki (m.in. zakup nieruchomości przy ul. Strzelców Bytomskich i ul. Magdaleny bez rzetelnej weryfikacji istnienia interesu ekonomicznego spółki; zakup nieruchomości wraz z dwoma studniami głębinowymi, który nie został poprzedzony rzetelnymi i kompletnymi analizami opłacalności; podjęcie budowy hali widowiskowo-lodowiskowej bez zabezpieczenia środków na ten cel). Także działalność sponsoringowa (spółka w latach 2012-2017 przeznaczyła na sponsoring 5 mln 62 tys. zł) i pożyczkowa spółki (spółka w latach 2012-2017 udzieliła 11 pożyczek w łącznej wysokości 3 mln 436 tys. zł mało wiarygodnym podmiotom – bez właściwego zabezpieczenia własnych interesów) została uznana przez NIK za niegospodarną.
Jak również wynika z ustaleń NIK, BPK ponosiło wysokie koszty obsługi prawnej, które wraz z kosztami zastępstwa procesowego w latach 2012-2017 wyniosły łącznie 2 mln 693 tys. zł. Koszty te sukcesywnie wzrastały (od 234,6 tys. zł – 2012 r. do 742,4 tys. zł – 2017 r.), co wynikało z zawierania licznych i niejednokrotnie równolegle realizowanych umów w tożsamych zakresach przedmiotowych. Także koszty usług doradczych, innych niż doradztwo prawne, były wysokie (w latach 2012-2017 wyniosły 1 mln 936,5 tys. zł). Koszty te poniesiono w części w sposób niegospodarny (do czego przyczyniło się m.in. zlecenie usług doradczych BARI, która nie była przygotowana do samodzielnej realizacji większości umów zawartych z BPK). Wydatki BPK przeznaczane na działalność szkoleniową były nieadekwatnie wysokie w odniesieniu do sytuacji finansowej Spółki (w latach 2012-2017 – 1 mln 141 tys. zł).
Bezpodstawne odszkodowania, nienależne odprawy oraz wynagrodzenia
Najwyższa Izba Kontroli wskazała, że w BPK dokonywano wypłat wynagrodzeń członkom organów BPK niegospodarnie i z naruszeniem prawa (łącznie 269,9 tys. zł). W 2013 r. wynagrodzenia członków zarządu i rady nadzorczej błędnie obliczone (wypłacono kwotę o 32,6 tys. zł wyższą), a w 2014 – członkom zarządu wypłacono nagrody roczne (łącznie 55 tys. zł), które ze względu na złe wyniki finansowe spółki nie powinny zostać im przyznane. NIK ustaliła także, że członkom zarządu BPK, którzy sami rezygnowali z pełnionych funkcji, bezpodstawnie wypłacano odszkodowania (82,9 tys. zł Prezesowi Zarządu, który złożył rezygnację ze stanowiska i zaproponował rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron – wypłata odszkodowania była działaniem niegospodarnym i nieposiadającym podstawy prawnej), nienależne odprawy (49,7 tys. zł Wiceprezesowi BPK – w ocenie NIK odprawa z tyt. rozwiązania umowy o pracę w ogóle nie przysługiwała Wiceprezesowi Zarządu, gdyż przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę leżała po jego stronie) oraz wynagrodzenia (49,7 tys. zł).
Ponadto, według ustaleń kontrolerów, w spółce zatrudniano członków Zarządu na stanowiskach dyrektorskich, których nie przewidziano w jej regulaminie oraz których zakres obowiązków pokrywał się z obowiązkami członka Zarządu (np. Wiceprezes ds. Finansowych pełniła równocześnie funkcję Dyrektora ds. Finansowych w latach 2014-2017; Wiceprezes Zarządu pełnił równocześnie funkcję Dyrektora ds. Ochrony Środowiska i Inwestycji w 2014 r.).
Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
Przeprowadzona na wniosek bytomskich radnych kontrola Najwyższej Izby Kontroli w Urzędzie Miejskim w Bytomiu i spółkach komunalnych, tj:: Bytomskim Przedsiębiorstwie Komunalnym Sp. z o.o. i Bytomskiej Agencji Rozwoju Inwestycji Sp. z o.o. odbywała się od października 2017 do października 2018 r. Przedmiotem kontroli były „Wybrane aspekty funkcjonowania Bytomskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o.”, a jej zakres objął lata od 2012 do 2018 roku. W wyniku kontroli, NIK przygotowała trzy wystąpienia pokontrolne (jedno dotyczące nadzoru właścicielskiego Urzędu Miejskiego w Bytomiu nad spółkami komunalnymi, drugie – działalności BARI, trzecie – BPK). W każdym z dokumentów, kontrolowany przez NIK zakres działalności został oceniony negatywnie.
Przypomnijmy, że 6 grudnia – prezydent Bytomia Mariusz Wołosz złożył trzy zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę BPK Sp. z o.o., BARI Sp. z o.o., Gminy Bytom: (dotyczyły podejrzenia działania na szkodę spółki/nadużycia zaufania, podejrzenie działania na szkodę Gminy Bytom, podejrzenia nadużycia funkcji, podejrzenia poświadczenia nieprawdy). Wraz z upublicznieniem ostatniego wystąpienia pokontrolnego, prezes zarządu BPK skieruje kolejne zawiadomienie do prokuratury obejmujące nie mniej niż 7 czynów, które mogą wypełniać znamiona przestępstw gospodarczych.
Jak wynika z treści wystąpienia pokontrolnego, które przedstawia nieprawidłowości w Bytomskim Przedsiębiorstwie Komunalnym Sp. z o.o.: „Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia działalność BPK w zbadanym zakresie. (…) Spółka BPK, zaopatrująca mieszkańców Gminy Bytom w wodę oraz prowadząca gospodarkę ściekami i odpadami, poza wykonywaniem zadań – do realizacji których została powołana, prowadziła również i finansowała, wbrew własnym interesom, działalność niezwiązaną ze swoimi podstawowymi zadaniami, co znacząco przyczyniło się do ponoszenia wysokich strat oraz pogorszenia jej płynności finansowej. (…) Zarząd BPK dopuścił do realizacji niegospodarnych działań i przedsięwzięć, m.in. wskutek swojej dyspozycyjności wobec nieuprawnionych oczekiwań przedstawicieli Miasta Bytom, którzy inspirowali wykorzystywanie zasobów spółki w sposób niezgodny z jej ekonomicznym interesem, co przyczyniło się do pogorszenia sytuacji finansowej BPK”.
Ustalenia kontrolerów NIK są druzgocące. Analizy zespołu radców prawnych i adwokatów wskazują na 10 zdarzeń, które stanowią podstawę konstruowania odpowiedzialności cywilnoprawnej i roszczeń wobec byłych członków zarządu względem BPK Sp. z o.o. Wartość przedmiotu sporu potencjalnych pozwów waha się od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych. W kilku przypadkach rozmiar wyrządzonej szkody może wynosić powyżej miliona złotych – mówi Michał Bieda, zastępca prezydenta Bytomia.
Niegospodarna działalność inwestycyjna, pożyczkowa i sponsoringowa BPK
Wśród negatywnie ocenionych przez NIK aspektów funkcjonowania w latach 2012-2018 BPK jest m.in. prowadzenie i finansowanie wbrew własnym interesom działalności, która przyczyniała się do pogorszenia sytuacji finansowej spółki (m.in. zakup nieruchomości przy ul. Strzelców Bytomskich i ul. Magdaleny bez rzetelnej weryfikacji istnienia interesu ekonomicznego spółki; zakup nieruchomości wraz z dwoma studniami głębinowymi, który nie został poprzedzony rzetelnymi i kompletnymi analizami opłacalności; podjęcie budowy hali widowiskowo-lodowiskowej bez zabezpieczenia środków na ten cel). Także działalność sponsoringowa (spółka w latach 2012-2017 przeznaczyła na sponsoring 5 mln 62 tys. zł) i pożyczkowa spółki (spółka w latach 2012-2017 udzieliła 11 pożyczek w łącznej wysokości 3 mln 436 tys. zł mało wiarygodnym podmiotom – bez właściwego zabezpieczenia własnych interesów) została uznana przez NIK za niegospodarną.
Jak również wynika z ustaleń NIK, BPK ponosiło wysokie koszty obsługi prawnej, które wraz z kosztami zastępstwa procesowego w latach 2012-2017 wyniosły łącznie 2 mln 693 tys. zł. Koszty te sukcesywnie wzrastały (od 234,6 tys. zł – 2012 r. do 742,4 tys. zł – 2017 r.), co wynikało z zawierania licznych i niejednokrotnie równolegle realizowanych umów w tożsamych zakresach przedmiotowych. Także koszty usług doradczych, innych niż doradztwo prawne, były wysokie (w latach 2012-2017 wyniosły 1 mln 936,5 tys. zł). Koszty te poniesiono w części w sposób niegospodarny (do czego przyczyniło się m.in. zlecenie usług doradczych BARI, która nie była przygotowana do samodzielnej realizacji większości umów zawartych z BPK). Wydatki BPK przeznaczane na działalność szkoleniową były nieadekwatnie wysokie w odniesieniu do sytuacji finansowej Spółki (w latach 2012-2017 – 1 mln 141 tys. zł).
Bezpodstawne odszkodowania, nienależne odprawy oraz wynagrodzenia
Najwyższa Izba Kontroli wskazała, że w BPK dokonywano wypłat wynagrodzeń członkom organów BPK niegospodarnie i z naruszeniem prawa (łącznie 269,9 tys. zł). W 2013 r. wynagrodzenia członków zarządu i rady nadzorczej błędnie obliczone (wypłacono kwotę o 32,6 tys. zł wyższą), a w 2014 – członkom zarządu wypłacono nagrody roczne (łącznie 55 tys. zł), które ze względu na złe wyniki finansowe spółki nie powinny zostać im przyznane. NIK ustaliła także, że członkom zarządu BPK, którzy sami rezygnowali z pełnionych funkcji, bezpodstawnie wypłacano odszkodowania (82,9 tys. zł Prezesowi Zarządu, który złożył rezygnację ze stanowiska i zaproponował rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron – wypłata odszkodowania była działaniem niegospodarnym i nieposiadającym podstawy prawnej), nienależne odprawy (49,7 tys. zł Wiceprezesowi BPK – w ocenie NIK odprawa z tyt. rozwiązania umowy o pracę w ogóle nie przysługiwała Wiceprezesowi Zarządu, gdyż przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę leżała po jego stronie) oraz wynagrodzenia (49,7 tys. zł).
Ponadto, według ustaleń kontrolerów, w spółce zatrudniano członków Zarządu na stanowiskach dyrektorskich, których nie przewidziano w jej regulaminie oraz których zakres obowiązków pokrywał się z obowiązkami członka Zarządu (np. Wiceprezes ds. Finansowych pełniła równocześnie funkcję Dyrektora ds. Finansowych w latach 2014-2017; Wiceprezes Zarządu pełnił równocześnie funkcję Dyrektora ds. Ochrony Środowiska i Inwestycji w 2014 r.).
Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
Przeprowadzona na wniosek bytomskich radnych kontrola Najwyższej Izby Kontroli w Urzędzie Miejskim w Bytomiu i spółkach komunalnych, tj:: Bytomskim Przedsiębiorstwie Komunalnym Sp. z o.o. i Bytomskiej Agencji Rozwoju Inwestycji Sp. z o.o. odbywała się od października 2017 do października 2018 r. Przedmiotem kontroli były „Wybrane aspekty funkcjonowania Bytomskiego Przedsiębiorstwa Komunalnego Sp. z o.o.”, a jej zakres objął lata od 2012 do 2018 roku. W wyniku kontroli, NIK przygotowała trzy wystąpienia pokontrolne (jedno dotyczące nadzoru właścicielskiego Urzędu Miejskiego w Bytomiu nad spółkami komunalnymi, drugie – działalności BARI, trzecie – BPK). W każdym z dokumentów, kontrolowany przez NIK zakres działalności został oceniony negatywnie.
Przypomnijmy, że 6 grudnia – prezydent Bytomia Mariusz Wołosz złożył trzy zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę BPK Sp. z o.o., BARI Sp. z o.o., Gminy Bytom: (dotyczyły podejrzenia działania na szkodę spółki/nadużycia zaufania, podejrzenie działania na szkodę Gminy Bytom, podejrzenia nadużycia funkcji, podejrzenia poświadczenia nieprawdy). Wraz z upublicznieniem ostatniego wystąpienia pokontrolnego, prezes zarządu BPK skieruje kolejne zawiadomienie do prokuratury obejmujące nie mniej niż 7 czynów, które mogą wypełniać znamiona przestępstw gospodarczych.