Pamięci Syna Ziemi Śląskiej

Wojciech Korfanty to jedna z najwybitniejszych postaci zarówno na Śląsku, jak i w Polsce. Jego wieloletnia walka o prawa Polaków na Górnym Śląsku oraz dążenie do przyłączenia tego regionu do odrodzonej Polski, zakończyły się sukcesem w 1922 roku, kiedy cześć Górnego Śląska włączono w granice II Rzeczypospolitej. We wtorek, 20 kwietnia obchodziliśmy 148. rocznicę urodzin wybitnego Polaka i Ślązaka. Z tej okazji w Warszawie odbyły się pod pomnikiem Wojciecha Korfantego uroczystości, w których wziął udział prezydent Bytomia Mariusz Wołosz. Prezydent przypomniał wielką rolę Korfantego w walce o polski Śląsk, ale również zbliżającą się 100. rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego.

- Wojciech Korfanty, to jedna z najważniejszych postaci dla Śląska i jego walki o przyłączenie do Polski. Dzisiaj świętujemy rocznicę urodzin wybitnego Polaka i Ślązaka, a za kilkanaście dni będziemy obchodzić 100. rocznicę III Powstania Śląskiego, które przesądziło o przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski - mówił prezydent Bytomia Mariusz Wołosz podczas wczorajszych uroczystości pod pomnikiem Wojciecha Korfantego w Warszawie. - Wspominając zbliżającą się 100. rocznicę III Powstania Śląskiego, chciałbym Państwa serdecznie zaprosić do Bytomia, gdzie 2 maja rozpoczną się metropolitalne obchody tego ważnego dla Górnego Śląska wydarzenia. To dla nas zaszczyt, że właśnie Bytom, gdzie Wojciech Korfanty pełnił funkcję Polskiego Komisarza Plebiscytowego oraz gdzie podjął decyzję o wybuchu III Powstania Śląskiego, będzie organizatorem tych uroczystości - podkreślał Mariusz Wołosz.

Upamiętnili Syna Ziemi Śląskiej

We wczorajszych, 20 kwietnia uroczystościach z okazji 148. rocznicy urodzin Wojciecha Korfantego udział wzięli między innymi przedstawiciele władz Bytomia - prezydent Mariusz Wołosz i jego zastępca Michał Bieda, Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii - członek Zarządu Jacek Brzezinka, parlamentarzyści, w tym m.in.: wicemarszałkowie Senatu - Gabriela Morawska-Stanecka i Michał Kamiński, senator Halina Bieda oraz przedstawiciele władz Warszawy i Związku Górnośląskiego.

Warto podkreślić, że podczas uroczystości w Warszawie po raz drugi odsłonięto pomnik Wojciecha Korfantego przy ul. Agrykola i Al. Ujazdowskich, bowiem na postumencie pojawił się napis SYN ZIEMI ŚLĄSKIEJ. Głównym uroczystościom towarzyszyło otwarcie wystawy „Powstania Śląskie 1919-1920-1921”, która została przygotowana przez katowicki oddział IPN oraz wręczenie nagród Związku Górnośląskiego im. W. Korfantego.

Pamięci Syna Ziemi Śląskiej (1)

10

Pamięci Syna Ziemi Śląskiej

Pamięci Syna Ziemi Śląskiej

Rys historyczny:

Wojciech Korfanty urodził się w 1873 roku w niewielkiej osadzie Sadzawka /obecnie Siemianowice Śląskie/ w rodzinie górniczej. Ukończył czteroklasową szkołę ludową, gimnazjum w Katowicach, gdzie założył kółko samokształceniowe, którego celem było szerzenie polskiej kultury i literatury. Działalność Korfantego zwróciła uwagę władz, które relegowały go z gimnazjum na kilka miesięcy przed maturą. Mimo to zdał ją eksternistycznie, po czym rozpoczął studia na politechnice w Charlottenburgu, gdzie zaczął współdziałać z polskim ośrodkiem studenckim.

W 1896 roku przeniósł się na Wydział Prawny i Ekonomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Tam związał się z tajnym Związkiem Młodzieży Polskiej „Zet”. Korfanty organizował wycieczki do polskich miast, kolportował tajne pisma oraz zaczął się udzielać publicznie, atakując m.in.: podczas zjazdu polskich towarzystw w Bytomiu antypolskie stanowisko posłów centrowych.

W 1901 roku Wojciech Korfanty przeniósł się do Berlina, gdzie ukończył studia na Uniwersytecie Berlińskim oraz został członkiem Ligi Narodowej, rozpoczynając współpracę z Romanem Dmowskim. W tym samym roku został także współredaktorem pisma „Górnoślązak”. W 1902 roku za publikację artykułów „Do Niemców” oraz „Do moich braci Górnoślązaków” został skazany na cztery miesiące więzienia i osadzony we Wronkach. Korfanty mimo procesu i skazania zyskał popularność, która przełożyła się na zdobycie w 1903 roku mandatu do Reichstagu i pruskiego Landtagu. Wstępując do Koła Polskiego aktywnie rozpoczął działalność na rzecz poprawy życia Polaków, przywrócenia języka polskiego w szkołach, sądach i urzędach, równouprawnienia Polaków w życiu politycznym oraz zaprzestanie dyskryminacji Polaków. Szczególnie Korfanty zasłynął z wystąpienia w Reichstagu 25 października 1918 roku, kiedy zażądał powrotu etnicznych ziem polskich, w tym Górnego Śląska do odradzającej się Polski.

Na czele Polskiego Komisariatu Plebiscytowego i III powstania śląskiego

Odzyskanie przez Polskę niepodległości 11 listopada 1918 roku było dopiero początkiem walki o kształt jej granic. Włączył się w nią aktywnie Wojciech Korfanty, który w latach 1918-1919 był członkiem Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, a 20 lutego 1920 roku decyzją Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego został mianowany Polskim Komisarzem Plebiscytowym.

Po niekorzystnym dla Polski wyniku plebiscytu na Śląsku stanął - jako dyktator - na czele III powstania śląskiego w maju 1921 roku. Warto podkreślić, że decyzja o jego rozpoczęciu zapadła w murach hotelu „Lomnitz” w Bytomiu, a Korfanty podjął ją 30 kwietnia podczas spotkania z dowódcami wojskowymi. Efektem III powstania śląskiego była 20 października 1921 roku decyzja Rady Ambasadorów wielkich mocarstw, która zatwierdziła podział Górnego Śląska.

Działalność polityczna w odrodzonej Polsce

Zjednoczenie w 1922 roku części Górnego Śląska było bez wątpienia sukcesem politycznym Wojciecha Korfantego, który dwukrotnie był kandydatem na stanowisko premiera rządu, jednak wobec sprzeciwu Józefa Piłsudskiego, musiał ustąpić. W kolejnych latach Korfanty nadal działał aktywnie politycznie. Był posłem na Sejm RP, Sejmu Śląskiego, a także piastował ważne funkcje państwowe - był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa oraz członkiem Komisji Parlamentarnej i Komisji Spraw Zagranicznych.

Sytuacja Wojciecha Korfantego diametralnie zmieniła się w 1926 roku. Jako przeciwnik Piłsudskiego potępił przewrót majowy, za co był atakowany przez nowy rząd sanacyjny, czego dowodem było jego aresztowanie w 1930 roku i osadzenie w twierdzy brzeskiej. Po zwolnieniu powrócił na Górny Śląsk, jednak wobec dalszych ataków sanacji i jako przeciwnik polityczny wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego, zmuszony został do emigracji.

Korfanty wyjechał do Czechosłowacji, a następnie do Francji. Na emigracji współtworzył Front Morges /porozumienie działaczy centrowych/ razem z gen. Władysławem Sikorskim, Ignacym Paderewskim i Wincentym Witosem.

W kwietniu 1939 roku po wypowiedzeniu przez Niemcy paktu o nieagresji z Polską, Wojciech Korfanty zdecydował się powrócić potajemnie do kraju. Został jednak ponownie aresztowany i osadzony w więzieniu na warszawskim Mokotowie, z którego zwolniono go z powodu ciężkiej choroby w lipcu 1939 roku. Mimo prób ratowania życia, Wojciech Korfanty zmarł w Warszawie 17 sierpnia. Pochowany został w Katowicach, a jego pogrzeb przekształcił się w manifestację ludności Górnego Śląska, która w ten sposób wyraziła poparcie dla prowadzonej przez Korfantego polityki niepodległościowej i walki o przyłączenie Śląska do Polski.