Bolko Loft ozdobiony historycznym neonem

Bolko Loft, czyli zaadaptowany na mieszkanie przez Przemo Łukasika budynek starej lampiarni po dawnych Zakładach Górniczo-Hutniczych „Orzeł Biały” przy ul. Kruszcowej w Bytomiu, ozdobiony został historycznym neonem z napisem SZYB. Ta czasowa instalacja, która w piątkowy wieczór, 2 maja oświetliła Bolko Loft ma nie tylko przypominać o przemysłowym dziedzictwie naszego regionu, ale również skłaniać do refleksji nad przyszłością związaną ze zmieniającym się krajobrazem śląskich miast.

Historyczny neon znowu świeci

Neon pochodzący z katowickiej dzielnicy Giszowiec, ze zlikwidowanego szybu „Roździeński” KWK „Wieczorek”, został poddany drobiazgowej renowacji. Zanim jednak doszło do pierwszych prac związanych z naprawą neonu, z inicjatywą i koncepcją ponownego uruchomienia historycznego neonu SZYB wyszedł Dominik Tokarski z Fundacji Silesia Neon. Tak rozpoczął się cały proces związany z jego naprawą. Grupa Redeye przeprowadziła renowację liter oraz ich montaż na Bolko Lofcie, zaś rekonstrukcję neonowych rurek wykonała firma Neon Irsa.

- Neon, który oświetlił Bolko Loft przypomina nam o przemysłowym dziedzictwie i charakterze naszego regionu, zaś z drugiej strony ma nas skłaniać do namysłu i rozmowy - co dalej? - mówi Dominik Tokarski z Fundacji Silesia Neon. - Renowacja neonu to efekt współpracy wielu instytucji i osób, które zaangażowały się w proces jego odnowy. Dzisiaj widzimy ich efekty - dodaje Dominik Tokarski.

Montaż neonu na Bolko Lofcie rozpoczął się w piątkowy poranek, 2 maja, zaś wieczorem zobaczyliśmy efekty prac wielu osób, gdy historyczny neon SZYB oświetlił Bolko Loft. Warto dodać, że neon pochodzący z szybu „Roździeński” KWK „Wieczorek” przekazała Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A., a przy jego adaptacji współpracowała Medusa Group Przemo Łukasika.

Historyczny neon z napisem SZYB oświetlił Bolfo Loft (1)

4

Historyczny neon z napisem SZYB oświetlił Bolfo Loft

Świadectwa historii dawnego przemysłu na Śląsku

Przypomnijmy, że nieczynna lampiarnia po dawnych Zakładach Górniczo-Hutniczych „Orzeł Biały” przy ul. Kruszcowej w Bytomiu, na początku XXI wieku /w latach 2002-2003/ została zaadaptowana na mieszkanie przez bytomskiego architekta Przemo Łukasika, który stworzył tym samym jeden z pierwszych w Polsce loftów. Charakterystyczny budynek, wsparty na ośmiu żelbetowych słupach pozostawał niewykorzystany od lat 90. XX wieku, tj. od czasu zamknięcia kopalni rud cynku i ołowiu.

Z kolei neon SZYB jest częścią napisu „SZYB ROŹDZIEŃSKI”, który umieszczono na dachu jednego z kopalnianych budynków administracyjnych KWK „Wieczorek”. Nazwa odnosła się do szybu „Roździeński”, który powstał w latach 60. XX wieku. To właśnie ten szyb górował nad katowickim Giszowcem do 2024 roku, gdy został ostatecznie zlikwidowany.

Bolko Loft ozdobiony historycznym neonem (1)

10

Bolko Loft ozdobiony historycznym neonem

Przypomnijmy, że tuż obok Bolko Loftu znajduje się kompleks składający się z budynku maszynowni, nadszybia i wieży wyciągowej szybowej dawnego szybu „Drieschel”, czyli dzisiejszego „Bolko”. Tereny, na których do dzisiaj stoi szyb „Bolko” /ul. Kruszcowa 4/ należały najpierw do kopalni „Jenny Otto”, a następnie do nowego zakładu górniczego „Fiedlersglück”, który został wyodrębniony z likwidowanej kopalni „Jenny Otto”. Szyb „Drieschel”, czyli „Bolko” powstał na jej zachodnich terenach, a jego zgłębienie do poziomu 100 metrów zakończono w 1904 roku /od 1906 roku pogłębiono szyb do poziomu 129,3 metrów/. Szyb "Bolko" to jedna z ostatnich pozostałości po górnictwie rud cynku i ołowiu w naszym mieście i regionie.

Warto dodać, że funkcja szybu „Bolko” wraz z zatrzymaniem wydobycia w pobliskich kopalniach rud cynku i ołowiu zmieniła się pod koniec lat osiemdziesiątych. Przy szybie „Bolko” w latach 1985 – 1989 powstała pompownia centralna, odpowiedzialna za odwadnianie wyrobisk rudnych po zlikwidowanych w latach 1979 – 1991 kopalniach rud cynku i ołowiu w niecce bytomskiej oraz niżej położonych obszarów na terenie Bytomia. 

Neon BYTOM na kamienicy przy ul. Piłsudskiego 50

Neon SZYB to już kolejny neon, który pojawił się w naszym mieście. Przypomnijmy, że w grudniu 2024 roku historyczny dworcowy witacz BYTOM dostał drugie życie dzięki współpracy miasta z PKP PLK i Fundacją Silesia Neon. Przywrócenie nadgryzionej zębem czasu instalacji nie należało do łatwych. Ze względu na zły stan techniczny neonu konieczna była m.in. wymiana skorodowanych podkładów literowych oraz naprawa i uzupełnienie brakujących neonowych rurek.

Renowacja, którą również prowadził Dominik Tokarski z Fundacji Silesia Neon, obejmowała m.in. wykonanie rur neonowych ze szkła proszkowanego, wbudowanie transformatorów wysokiego napięcia oraz remont podkładów literowych (uzupełnienie ubytków, szlifowanie, proszkowanie, konserwacja). Następnie powstała konstrukcja wsporcza napisu i instalacja elektryczna zasilająca neon, który znajduje się na kamienicy przy ul. Piłsudskiego 50.