Rowerem

Miłośnicy dwóch kółek mogą wybierać spośród kilkunastu propozycji wycieczek rowerowych, zarówno tych znajdujących się w obszarze granic Bytomia, jak i tych wybiegających poza nie. Nie brakuje tu wydarzeń, w których mogą wziąć udział rowerzyści.

Mapa rowerowa opracowana przez Bytomskie Stowarzyszenie Rowerowe zawierająca informacje pomocne przy poruszaniu się rowerem po Bytomiu, np. stojaki rowerowe czy szlaki rowerowe.

Bytomska Rowerowa Masa Krytyczna

To cykliczne wydarzenie odbywające się w Bytomiu od 2009 roku. W każdy ostatni piątek miesiąca o 18.00 wszyscy chętni rowerzyści wyruszają spod pomnika lwa na bytomskim rynku pod wspólnym hasłem "My nie blokujemy ruchu, my jesteśmy ruchem". Trasy przejazdu nierzadko wiodą przez ciekawe pod względem turystycznym obszary. Przejazdy zabezpieczane przez Poilcję, Straż Miejską i ambulans medyczny. Więcej informacji można znaleźć na profilu facebooka Bytomskiej Masy Krytycznej.

Bytomski Rodzinny Rajd Rowerowy to kolejne wydarzenie cieszące się dużą popularnością prezentujące walory turystyczne Bytomia. Organizowany w czasie wakacji. Inicjatorem tego przedsięwzięcia, jak i wielu innych wydarzeń dla rowerzystów, w tym Bytomskiej Masy Krytycznej jest Roman Badura, miłośnik jednośladów, uczestnik wyścigów rowerowych.

Klub Kolarski „CATENA”

Bytomski Turystyczny Klub Kolarski „CATENA” działa przy bytomskim oddziale PTTK. Skupia miłośników turystyki kolarskiej, organizuje wycieczki, rajdy i obozy. Weryfikuje Kolarską Odznakę Turystyczną KOT PTTK.

Trasy rowerowe

Przez północno-zachodnią, lesistą część Bytomia prowadzą odcinki dwóch tras rowerowych wchodzących w skład powstającej śląskiej sieci regionalnej:

• Trasa nr 6: Dąbrowa Miejska - Miechowice - granica Bytomia (dalej w kierunku Zabrza).
• Trasa nr 20: Dąbrowa Miejska - rezerwat Segiet - granica Bytomia (dalej w kierunku Tarnowskich Gór).

Można też skorzystać z dróg rowerowych lub ciągów pieszo-rowerowych:

• wzdłuż ul. Łagiewnickiej i Świętochłowickiej (Śródmieście - Łagiewniki),
• wzdłuż ul. Celnej (Karb - Dąbrowa Miejska),
• wzdłuż ul. Konstytucji (kopalnia Bobrek - huta Bobrek),
• równolegle do ul. Kraszewskiego - Aleja Marka (północna część Śródmieścia),
• w Parku Miejskim im. Franciszka Kachla,
• w parku Fazaniec (Szombierki).

Propozycje wycieczek rowerowych

1. Osiem ciekawych wycieczek rowerowych po zielonych Miechowicach znajdziesz w przewodniku "Miechowice i okolice. Przyroda i zabytki" autorstwa Leonarda Kłosa i Edwarda Wieczorka.
2. Propozycje pięciu nieco dłuższych wycieczek rowerowych zawiera przewodnik turystyczny Edwarda Wieczorka "Bytom i okolice".
3. Wycieczka dla miłośników postindustrialnych obiektów opracowana w ramach projektu "Bytom na 6" wraz z animatorami projektu "Alternatif Turistik". Opis wycieczki znajduje się poniżej:

Z Rynku jedziemy ul. Podgórną do pl. Grunwaldzkiego, a następnie w dół do ul. Korfantego (F trasa 1.). Na ul. Korfantego, na wysokości dawnej gazowni miejskiej, skręcamy w lewo, przecinamy na światłach ul. Piłsudskiego, mijamy z lewej i prawej budynki Muzeum Górnośląskiego (F trasa 3.), ciekawą secesyjną kamienicę z 1905 r. (proj. E. Arndt) z prawej strony i przed zabytkowym budynkiem „UL” skręcamy w prawo w ul. Sokoła, którą dojeżdżamy do ul. Witczaka na historycznym Rozbarku. Skręcamy w lewo, mijamy monumentalną bryłę kościoła św. Jacka (trasa 3.) i na wysokości ul. Staffa na chwilę zbaczamy z naszej trasy.

Bolko Loft

Skręcamy w prawo w kierunku cmentarza parafialnego, by odwiedzić pomnik górników kopalni węgla kamiennego „Heinitz” (późniejszy „Rozbark”), którzy zginęli w największej na Górnym Śląsku katastrofie podziemnej. Wracamy ul. Staffa do ul. Witczaka, skręcamy w prawo i jedziemy aż do ul. Kruszcowej, na niej - w lewo i po chwili - w prawo. Jesteśmy przed zabudowaniami szybu „Bolko” z l. 1904-1908, dawnej kopalni rud cynku i ołowiu „Fiedlersglück” („Nowa Helena”, później ZGH „Waryński”). Między zabudowaniami wznosi się na ośmiometrowych słupach dawna lampiarnia szybu „Bolko”. W 2003 r. architekt Przemysław Łukasik zaadaptował ją na pierwszy w Polsce loft (wielkopowierzchniowe mieszkanie wraz z pracownią architektoniczną Medusa Group). Wkrótce środowisko architektoniczne uznało loft za jedną z 20 ikon polskiej architektury po 1990 r.

Choć kopalnię „Bolko” zlikwidowano w latach 90. XX w., nadal pracują pompy do jej odwadniania i nadal do celów technicznych wykorzystywany jest sam szyb.

Wieża ciśnień

Pozostawiamy kompleks zabudowań szybu „Bolko” i jedziemy ul. Kruszcową do ul. Mickiewicza, skręcamy w lewo, następnie - w prawo, w ul. Fredry, którą dojeżdżamy do ul. Oświęcimskiej. Tu kierujemy się w lewo i po chwili docieramy z prawej strony do charakterystycznej wieży ciśnień (trasa 5.).

Ulicą Oświęcimską dojeżdżamy do ul. Powstańców Śląskich, którą skręcamy w prawo. Mijamy z prawej strony zabudowania Państwowych Szkół Budownictwa, w budynku dawnego żeńskiego seminarium nauczycielskiego (1908) i Akademii Pedagogicznej (1929) i dwa cmentarze: katolicki, parafii Trójcy Św. i ewangelicki (opisy przy trasie 5.).

Dojeżdżamy do skrzyżowania z ul. Piekarską, po której kursuje zabytkowy tramwaj linii 38. Zostawiamy z prawej strony modernistyczny Dom Pogrzebowy i skręcamy w lewo w ul. Woźniaka. Jej modernistyczna zabudowa powstała w latach 30. XX w. Przecinamy ul. Fałata, mijamy z prawej strony dawny Szpital Górniczy, a z lewej - cmentarz, dojeżdżamy do alei Legionów i skręcamy w prawo. Mijamy z prawej zabudowania szpitalne i modernistyczny kościół Podwyższenia Krzyża Św. (trasa 4.). Po przeciwnej stronie alei Legionów wznosi się dawny budynek redakcji „Katolika” (trasa 4.), obecnie Oddział Obserwacyjno-Zakaźny Szpitala Specjalistycznego Nr 1.

Park Miejski

Na skrzyżowaniu przecinamy ul. Strzelców Bytomskich i po chwili dojeżdżamy do ul. Tarnogórskiej, na której skręcamy w lewo, a po chwili w prawo w ul. Olimpijską, z której wjeżdżamy w alejki Parku Miejskiego im. Franciszka Kachla, założonego w 1870 r. na 43 ha powierzchni.

Parowozownia przy ul. Reja

Przez park docieramy do ul. Wrocławskiej, którą jedziemy w prawo. Na wysokości ul. Łużyckiej na światłach przechodzimy na lewą stronę ulicy (ze względu na natężenie ruchu na ul. Wrocławskiej późniejszy lewoskręt będzie niemożliwy), by za Urzędem Skarbowym skręcić w lewo-skos na osiedlową alejkę i między domami dojechać do pawilonu handlowego „Biedronka” u zbiegu ul. Pułaskiego i ul. Reja. Ulicą Reja podjeżdżamy pod zespół stacyjny kolei wąskotorowej Bytom Karb Wąskotorowa, z budynkiem stacji z ok. 1870 r., lokomotywownią i wieżą ciśnień z lat 20. XX w. i licznymi wagonami na bocznicach. To obecnie główna stacja na zachowanym fragmencie liczącej niegdyś ponad 160 kilometrów sieci Górnośląskich Kolei Wąskotorowych, powstałych w 1853 r. W sezonie letnim na trasie Bytom - Tarnowskie Góry - Miasteczko Śląskie (22 km) kursują składy turystyczne. Także w sezonie istnieje możliwość zwiedzenia stacji i lokomotywowni.

Spod stacji wracamy ul. Reja do skrzyżowania z ul. Pułaskiego, skręcamy w lewo i krótką łącznikową uliczką dojeżdżamy do ul. Wrocławskiej, skręcamy w lewo i chodnikiem na estakadzie dojeżdżamy do skrzyżowania z ul. Konstytucji w Karbiu, na której skręcamy w lewo.

Mijamy po prawej kościół par. Dobrego Pasterza (1909 r.), a następnie Park im. M. Konopnickiej z prawej, a z lewej - zabudowania jedynej czynnej jeszcze bytomskiej kopalni węgla kamiennego „Bobrek - Centrum” (Ruch „Bobrek”). Przejeżdżamy wiaduktem nad torami linii kolejowej Bytom - Gliwice i mijamy rozległe zabudowania zlikwidowanej już huty „Bobrek” z czynną jeszcze koksownią i zabytkowym budynkiem siłowni. Ten historyzujący budynek z l. 1900-13 jest pozostałością jednej z największych hut na Górnym Śląsku, którą założył w 1856 r. kupiec Otto Friedländer. Najpierw nazywała się „Vulkan”, a potem „Julia”. Hutę zlikwidowano w latach 90. XX w.

Kolonia Robotnicza w Bobrku

Na wysokości zachowanych zabudowań administracyjnych huty „Bobrek” skręcamy w lewo i ulicami: Olszewskiego, Żwirową, Czajkowskiego, ponownie Konstytucji i Wytrwałych objeżdżamy kolonię robotniczą huty „Julia” (Bobrek) z lat 1907-1922 oraz niemal identyczną kolonię kopalni „Grafin Johanna” (Bobrek) z lat 1909-1912. Na obecny zespół osiedla robotniczego Bobrek składają się łącznie cztery kolonie: dwie huty „Julia” („Bobrek”) - pierwsza (rejon ulic: Konstytucji, Pasteura, Stalowej, Piecucha) z lat 1888-1889; druga (rejon ulic: Konstytucji, Jochemczyka, Żwirowej, Czajkowskiego) z lat 1907-1922 oraz dwie kopalni węgla kamiennego „Gräfin Johanna” („Bobrek”) - trzecia (rejon ulic: Wytrwałych, Konstytucji, Baczyńskiego, Zabrzańskiej) z lat 1909-1912 i czwarta (rejon ulic: Zabrzańskiej, Ustronie) z lat 1912-1920. Zabudowania całego zespołu stanowią głównie 2-kondygnacyjne budynki o urozmaiconych elewacjach, czasem z zastosowaniem „pruskiego muru” i ceglanych dekoracji.

Ulicą Stalmacha i Baczyńskiego dojeżdżamy na powrót do ul. Konstytucji, skręcamy w lewo i po chwili w prawo - w ul. Pasteura. Ulicą Pasteura dojeżdżamy do ul. Stalowej, skręcamy w lewo i ponownie w lewo - w ul. Piecucha. Po drodze, z lewej strony ul. Stalowej mijamy drewniany kościół ewangelicko-augsburski, zbudowany w 1932 r. z prefabrykatów firmy Christoph & Unmack z miasta Niesky na Łużycach, pod patronatem huty „Julia” wg katalogowego projektu architekta Kurta Nietzscha. Skromnie wyposażony kościół jest jednym z obiektów Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. Obecnie stanowi filię parafii ewangelickiej z Miechowic.

EC Szombierki

Ulicą Piecucha dojeżdżamy do ul. Konstytucji. Przy zbiegu ulic z lewej strony stoi budynek dawnego ratusza (1900 r.) gminy Bobrek, a w l. 1928-1951 - Bobrek-Karb. Na ul. Konstytucji skręcamy w prawo, by po chwili skręcić w lewo - w ul. Zabrzańską. Ponownie mijamy z lewej i prawej strony zabudowę osiedli patronackich kopalni „Bobrek” (Gräfin Johanna). Kontynuując jazdę ul. Zabrzańską na skraju Szombierek, skręcamy w lewo w ul. Kosynierów, która doprowadza nas do dawnej Elektrowni Szombierki („Oberschlesien”).

Budynki elektrowni „Górny Śląsk” (Kraftwerk Oberschlesien) zbudowano w 1920 r., wg proj. Emila i Georga Zillmannów z Charlottenburga. Nad jej zabudową górują trzy kominy, z których najwyższy ma 120 m. W 1925 r. na wieży umieszczono zegar firmy „Siemens und Halske” o tarczach średnicy ok. 5 m (drugi pod względem średnicy zegar w Polsce). Po demontażu przez Rosjan w 1945 r., odbudowano elektrownię, a w latach 70. XX w. przekształcono ją w elektrociepłownię.

Ulicą Kosynierów wracamy do ul. Zabrzańskiej, mijamy z lewej neogotycką kaplicę św. Józefa (1859-63) i historyczne centrum Szombierek, z dawnym ratuszem (1913) i miejscem po pałacu Karola Goduli - z lewej strony - oraz neoromańskim kościołem Najświętszego Serca Pana Jezusa z l. 1903-04, proj. Wilhelma Wieczorka - z prawej.

Szyby Ewa i Krystyna

Mijamy z prawej szombierski cmentarz, a z lewej - budowany kościół Wniebowstąpienia Pańskiego z l. 1987-2000 i dojeżdżamy do terenu byłej kopalni węgla kamiennego „Szombierki” („Paulus-Hohenzollern”). Jej pozostałością są dwa szyby: „Ewa” - nadal czynny, służący m.in. do odpompowywania podziemi - i nieczynny „Krystyna” - pierwszy na Górnym Śląsku szyb typu basztowego z 57-metrową wieżą z 1928 r. Na wysokości 40,6 m zachowały się pozostałości elektrycznych maszyn wyciągowych z silnikami BBC Brown Boveri, 2 koła napędowe o średnicy 6,5 m i 7 m z tarczą cierną Koeppego oraz 2 koła dociskowe o średnicy 6 m.

Wracamy do ul. Zabrzańskiej, skręcamy w prawo i jedziemy do wiaduktu pod linią kolejową Bytom - Chorzów. Skręcamy w lewo i za wiaduktem - w prawo w ul. Miarki. Mijamy z prawej modernistyczne zabudowania poczty i hali ekspedycyjnej z 1925 r. (pozostałość z czasów, gdy Bytom był miastem granicznym) oraz modernistyczny budynek dawnego Związku Pracowników Handlowych z 1929 r. (obecnie placówka NFZ) i dojeżdżamy do skrzyżowania z ul. Moniuszki i ul. Rostka.

Z lewej strony na rogu widoczny jest secesyjny budynek dawnego Królewskiego Instytutu Higieny z 1905 r.(obecnie Sanepid), a za nim - gmach Opery Śląskiej (1901). Z ul. Miarki skręcamy w lewo w ul. Rostka, przecinamy ul. Katowicka i na ul. Wałowej skręcamy w prawo. Dojeżdżamy do pl. Klasztornego (trasa 1.) i skręcamy w lewo - w ul. Józefczaka. Tu pod nr 35, w dawnej XIX-wiecznej fabryczce, pracownia architektoniczna Medusa Group urządziła kolejny loft, przeznaczając go na swą siedzibę i pracownię.

Spod studia dojeżdżamy do wąskiej ul. Krawieckiej, skręcamy w prawo i dojeżdżamy do Rynku, zamykając pętlę.