Bytom na liście UNESCO
Rezerwat Segiet i Srebrna Góra, które mieszczą się na pograniczu Bytomia i Tarnowskich Gór, są pierwszymi obiektami w historii Górnego Śląska, znajdującymi się w ewidencji Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na te prestiżową listę zostały one wpisane jako część wniosku "Kopalnie ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach".
Wpis UNESCO obejmuje pozostałości po dawnych kopalniach ‒ wyrobiska i szyby górnicze, wyjątkowy w skali świata system odwadniania i wykorzystania wody pogórniczej oraz elementy krajobrazu kulturowego. To nie tylko Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia Czarnego Pstrąga, ale też 26 innych obiektów usytuowanych w Tarnowskich Górach, Bytomiu i Zbrosławicach, w tym krajobraz pogórniczy Srebrnej Góry. Wpis jest dowodem uznania dla geniuszu inżynierskiego gwarków, ich niebywałego wkładu w rozwój technologii wydobycia kruszców, jak również walorów dzieła architektoniczno-krajobrazowego będącego efektem ich pracy. To miejsce, które na przestrzeni wieków było świadkiem wydarzeń mających wpływ na rozwój ludzkości.
Rezerwat Segiet
Rezerwat Segiet porastający usytuowaną częściowo na terenie Bytomia Srebrną Górę to miejsce niezwykłe nie tylko w aspekcie przyrodniczym. Lasu bukowego z taką topografią nie znajdziemy w żadnym zakątku Polski. Ślady przemysłu na tej ziemi sięgają wczesnego Średniowiecza, czyli okresu sprzed słynnej bulli Innocentego II z 1136 r., która mówi o wydobywaniu srebra w miejscowości Zversov pod Bytomiem. Liczba szybów na tym obszarze pokazuje, że to miejsce mogło być w naszym regionie kolebką górniczą.
Wielowiekowe wydobycie srebronośnej rudy ołowiu, a także rudy cynku odcisnęło piętno na krajobrazie Srebrnej Góry. To naturalne wypiętrzenie terenu, sięgające do wysokości 347 m n.p.m ma wyjątkową rzeźbę powierzchni, którą tworzą pozostałości płytkich wyrobisk odkrywkowych i szybików, a także pagórków ‒ w istocie odpadów skalnych powstałych w wyniku obróbki urobku, czyli oddzielenia cennego kruszcu od skał.
Rezerwat Segiet zos tał utworzony na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa z 7 kwietnia 1953 r., w celu zachowania fragmentu naturalnego lasu bukowego dawnego Lasu Segieckiego. Zajmuje on obszar około 24,7 ha na pograniczu Bytomia i Tarnowskich Gór. Podłoże skalne tego terenu stanowią triasowe wapienie muszlowe oraz dolomity margliste i kruszconośne.
Flora rezerwatu składa się z 15 gatunków drzew, 9 gatunków krzewów i 103 gatunków roślin zielnych. Występuje tutaj prawie jednolity drzewostan bukowy, z domieszką jaworu, świerka, sosny i brzozy. W rezerwacie występują trzy zespoły leśne z charakterystycznym prawie całkowitym brakiem warstw mszystych, które są reprezenowane przez odmienny typ lasu bukowego. Spośród trzech typów buczyn objętych ochroną, występujących w rezerwacie, najciekawsza jest ciepłolubna buczyna storczykowa, tworząca 9-hektarowy płat na południowym stoku Srebrnej Góry. Drzewostan, osiągający wiek 130-150 lat, tworzy buk z niewielką domieszką lipy drobnolistnej i jaworu.
Srebrna Góra
Srebrna Góra jest podzielonym administracyjnie między gminy Bytom i Tarnowskie Góry naturalnym wypiętrzeniem terenu do wysokości 347 m.n.p.m. Jego aktualna rzeźba powierzchni świadczy o prowadzonym tam górnictwie ołowiu i srebra w XV i XVI wieku, a być może nawet już pod koniec XII i w XIII wieku. Wydobycie srebronośnej rudy ołowiu miało w tych czasach znaczny wpływ gospodarkę Bytomia.
Przemysł wydobywczy, zwłaszcza eksploatujący rudy cynku, powrócił na Srebrną Górę w XIX wieku. Świadczą o tym choćby jego ślady na polu górniczym kopalni Verona w zachodniej części Srebrnej Góry, której obszar ilustruje kilka faz działalności górniczej. Niektóre z najwcześniejszych wyrobisk odkrywkowych są zupełnie suche. Inne, późniejsze, zalane są wodą, np. wyrobiska rudy cynku tamtejszej kopalni Segiet.
Urobek, rudą połączona ze skałą, wydobyty na powierzchnię z płytkich wyrobisk odkrywkowych lub szybami, poddawano wpierw kruszeniu, separacji ręcznej a następnie w płuczkach zasilanych wodą z pobliskich strumieni lub usuwaną z podziemnych wyrobisk także szybami. Odpady skalne utworzyły z czasem liczne pagórki współtworzące górniczy krajobraz. Najlepiej zachowane i najbardziej charakterystyczne pagórkowate tereny pogórnicze przetrwały, praktycznie nienaruszone, właśnie na Srebrnej Górze.
Znaczny wzrost produkcji cynku nastąpił po rozbudowie Królewskiej Kopalni Fryderyk w 1837 roku. Wpływ na to miały bogate w złoża kopalnie Verona, Przyjaźń (Freudschaft), Przynosi Radość (Beschert Freude) i Segiet, które również utworzyły część krajobrazu Srebrnej Góry.